معاون مرکز پژوهش‌های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور:
کانون‌های تولید گرد و غبار در یزد رو به سوی بحران
طبق گذشت سالیان زیاد گرد و غبارهای بهاری در یزد پدیده‌ای غیر قابل انتظار نیست ولی همانطور که مشاهده می‌شود حجم این گرد و غبارها در حال افزایش است و حتی به غیر از فصل بهار به سایر فصول هم سرایت کرده و شاهد تغیراتی در این زمینه در استان یزد هستیم.
به گزارش پایگاه خبری گسترش ،رضا شهبازی، معاون مرکز پژوهش‌های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در خصوص وضعیت ریزگردها و کانون‌های ایجاد ریزگرد در یزد و برخی استان‌های کشور تحقیقاتی را انجام داده است. در ادامه گفت‌وگوی وی با پایگاه خبری گسترش را می‌خوانید:
شهبازی در خصوص طرح مطالعاتی ریزگردها گفت: در گذشته درمورد کانون ایجاد ریز گرد در استان‌ها تحقیقاتی انجام شده بود ولی مجموعه اطلاعات منسجمی در این موضوع وجود نداشت تا اینکه طرح ملی مطالعه ریزگردها در سازمان زمین شناسی از اواخر سال ۹۳ و اوایل سال ۹۴ برای منسجم کردن تحقیقات آغاز شد.
وی گفت: موضوع ریز گردها یک موضوع چند بعدی است و نیازمند تخصص‌های مختلف است به طور مثال مهار در کانون‌های گرد و غبار و کشت گیاه مربوط به سازمان جنگل ها، تالاب‌های خشک شده وزارت نیرو همچنین به سازمان هایی مانند هواشناسی و وزارت بهداشت مرتبط است که در کنار همه این سازمان‌ها سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور هم در خصوص تولید اطلاعات مربوط به زمین و پدیده شناسی موضوع کار می‌کند.
شهبازی افزود: سازمان زمین شناسی اراضی مستعد گرد و غبار در کشور را شناسایی می‌کند و تاکنون ۲۰ استان مانند خراسان جنوبی، اصفهان، قم، یزد ایلام، کرمان، خوزستان و سیستان به لحاظ حجم بیشترین تولید گرد و غبار در کشور، به عنوان کانون ایجاد گرد و غبار که شرایط پر چالشی را ایجاد ریزگردها دارند، شناسایی شدند.
۱۰ هزار کیلومتر مربع از استان یزد مستعد تولید گرد و غبار
وی درباره وضعیت کانون‌های تولید گرد و غبار در یزد گفت: ۱۰ هزار کیلومتر مربع از استان یزد جزو اراضی مستعد تولید گرد و غبار شناخته شده است ولی هنوز استان یزد وارد بحران در این زمنیه نشده هرچند با خشکسالی‌های پی در پی استان یزد هم به‌تدریج وارد مرحله بحران ریز گردها می‌شود.
وی ضمن تعریف بحران در زمینه ریزگردها گفت: شاخص هایی که گرد و غبار را در منطقه‌ای به مرحله بحران می‌رساند شامل تعداد دفعات رخداد توفان گرد و غبار یکسال در منطقه، حجم گرد و غبار در هر بار رخداد و درگیر کردن میزان جمعیت در گرد و غبار است که شرایط استان یزد طبق این شاخص‌ها هنوز بحرانی نشده و در مراکز جمعیتی هنوز دچار چالش نشده است ولی به این سمت در حال حرکت است.
این کارشناس و محقق سازمان زمین شناسی کشور گفت: استان یزد دارای شرایط خشک و بیابانی است، تپه‌های ماسه‌ای را از سال‌ها قبل در استان داشتیم ولی موضوع گرد و غبار از تپه‌های ماسه‌ای جدا است چرا که دامنه اثر تپه‌های ماسه‌ای یزد محدود است و داخل شهر را کمتر درگیر می‌کند.
شهبازی با تاکید بر اینکه اراضی بایر، مراتع و آب باید در یزد بهتر مدیریت شود، افزود: درخصوص گرد و غبارهایی که در یزد رخ می‌دهد باید گفت بیشتر در اراضی کشاورزی که به علت خشکسالی رها شده‌اند ایجاد می‌شود و برای مهار و کنترل این گرد و غبار باید در خواستگاه تولید، آن را مهار کرد.
سوءمدیریت مصرف آب در یزد بر مشکلات خشکسالی افزوده است
شهبازی گفت: در استان یزد عامل اصلی ریزگردها خشکسالی، محدودیت آب، خشک شدن اراضی کشاورزی و مهم‌تر از همه سوءمدیریت منابع آب است که باعث بروز گرد و غبار می‌شود که در محدوده شهرستان ابرکوه و مسیر ابرکوه به سمت شهرستان خاتم در آینده در اثر خشکسالی‌ها امکان تبدیل شدن به کانون فعال گرد و غبار وجود دارد و شهرستان اردکان هم بیشترین زمین‌های بایر مستعد را دارد.
وی افزود: گرد و غبار در بدن بیماری‌های جدید را شایع می‌کند همچنین منجر به افزایش تصادف در جاده‌ها شده بنابراین در استان یزد باید اراضی رها شده، تالاب‌های خشک شده در منطقه ابرکوه و مراتع تخریب شده را دریابیم تا شاهد پیشرفت ریزگردها نباشیم.
وی با بیان اینکه با چالش تغییرات اقلیمی مواجه هستیم، اظهار داشت: با تغییر اقلیم جریان بادهای شرقی و جنوب شرقی تقویت شده و در صورتی که بدون رطوبت و همراه با باد باشند باعث می‌شود اراضی که مستعد تولید گرد و غبار هستند به کانون فعال گرد وغبار تبدیل شوند.
وی با شاره به اینکه مدیریت کانون‌های فعال گرد و غبار هزینه زیادی را برای دولت دارد، گفت: برهمین اساس دولت درصدی از مساحت اراضی مستعد تولید گرد و غبار را تحت مدیریت قرار می‌دهد به طور مثال از ۱۰ هزار کیلومتر مربع در استان یزد فقط ۱۰۰۰کیلومتر مربع را دولت تحت نظر قرار می‌دهد.
آمایش جمعیت حلقه مفقوده درمقابله با ریزگردها
وی در ارائه راهکار برای مهار کانون‌های فعال گرد و غبار گفت: در اینکه بهترین روش برای احیای راضی و کنترل کانون‌های گرد و غبار توسعه پوشش گیاهی است، شکی نداریم ولی باید بپذیریم که سوء مدیریت منابع آب این وضعیت را ایجاد کرده است پس باید در استان کویری مانند یزد متناسب با شرایط، پوشش گیاهی مناسب و کم آب خواه را توسعه داد.
شهبازی گفت: یکی از حلقه‌های مفقوده مبارزه با گرد و غبار آمایش جمعیت است که در کنار آمایش سرزمین باید دیده شود.
مجری فنی طرح ملی گرد و غبار سازمان زمین شناسی کشور گفت: پدیده گرد و غبار حاصل عملکرد ما در پنج دهه گذشته است و به این زودی بهبود پیدا نمی‌کند در حالی که کانون‌های داخلی گرد و غبار در حال فعال تر شدن هستند.
ارسال نظر