«گسترش‌نیوز» یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی را بررسی می‌کند:
معاونت علمی و فناوری، شاهراه اقتصاد دانش‌بنیان
ترویج گفتمان علم، فناوری و نوآوری و حرکت به سوی جامعه دانشی مانند هر تحول اجتماعی و اقتصادی، گذار از اقتصاد نفتی و مبتنی بر منابع زیرزمینی به اقتصاد دانش‌بنیان، نیازمند تحول فرهنگی است.
گسترش نیوز: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز در سال ۱۳۸۵ با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری و به‌منظور هماهنگی بیشتر بین نهادهای فعال در حوزه علم، فناوری و نوآوری کشور شکل گرفت.
وظیفه اصلی این معاونت جلب مشارکت تمامی نهادهای مرتبط در پشتیبانی از نوآوری است. معاونت علمی و فناوری همچنین به منظور بسترسازی برای توسعه فناوری‌های پیشرفته و تبدیل ایده به ثروت به‌ویژه در حوزه‌های اولویت‌دار، ستادهای توسعه فناوری را متناسب با حوزه‌های راهبردی و اولویت دار نقشه جامع علمی کشور تشکیل داد. این ستادها، تشکیلاتی فرا دستگاهی هستند که به منظور شبکه‌سازی، هم‌افزایی، تقسیم کار ملی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت از توسعه فناوری و تجاریسازی فناوری، و نیز تقویت زیرساخت‌های قانونی و نهادی ایجاد شده‌اند.
ستاد های توسعه فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
درحال‌حاضر، ۱۲ ستاد توسعه فناوری فعال هستند که عبارتند از: ستاد توسعه فناوری نانو، ستاد توسعه فناوری آب، خشک‌سالی، فرسایش و محیط زیست، ستاد توسعه فناوری‌های فوتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلو ل‌های بنیادی، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی، ستاد توسعه زیست فناوری، ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی، حمل‌ونقل پیشرفته، ستاد توسعه فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان، ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت ساز، ستاد فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی، ستاد توسعه فناوری حوزه انرژی سیاست‌های جدید حمایتی، مثل «قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاریسازی نوآوری‌ها و اختراعات » مصوب سال ۱۳۸۹، و سازکارهای حمایتی همچون توسعه مراکز رشد، پارک‌های علم و فناوری، مناطق ویژه علم و فناوری، صندوق‌های پژوهش و فناوری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر نیز در سال‌های گذشته به پیشرفت و تکامل نظام علم، فناوری و نوآوری در ایران کمک کردند.
قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان
قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان با هدف حمایت از توسعه و تجاریسازی فناوری‌ها توسط بنگاه‌ها، و کمک به تحریک نوآوری فناورانه تصویب و ابلاغ شد. معافیت از مالیات، عوارض گمرکی و عوارض صادراتی؛ دسترسی به وام‌های کم بهره بلند مدت یا کوتاه‌مدت؛ اولویت‌دهی برای استقرار در پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد و مناطق ویژه علم و فناوری؛ تسهیل حضور در مناقصات و خریدهای دولتی؛ و ارائه بیمه جهت کاهش ریسک‌های مرتبط با محصولات نوآورانه و فناورانه از جمله مهمترین حمایت‌های این‌قانون هستند. پس از تصویب قانون، شناسایی این شرکت‌ها توسط کارگروهی در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری آغاز شد. این کارگروه علاوه بر شناسایی و ارزیابی شرکت‌ها، فعالیت هایی در جهت توانمندسازی و حمایت از آنها نیز انجام می‌دهد.
اهداف صندوق نوآوری و شکوفایی
در سال ۱۳۹۰، هیات وزیران به استناد قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، «اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی » را نیز تصویب کرد و این صندوق با سرمایه اولیه ۳ هزار میلیارد تومان، فعالیت خود را در سال ۱۳۹۲ آغاز کرد. این صندوق تا امروز بیش از ۱۱۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخته و خدمات مختلفی را در قالب توانمندسازی به این شرکت‌ها ارائه داده است. امروز با تأکیدات مقام معظم رهبری، گذار به اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی در دستور کار حوزه‌ها و سطوح مختلف مدیریتی کشور قرار گرفته است. کارآفرینان و بخش خصوصی نیز به میدان آمده‌اند و زیست‌بوم نوآوری و کارآفرینی کشور را غنا بخشیده‌اند.
مهمترین رویکرد‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
یکی از رویکرد اصلی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، حمایت از دستیابی کشور به علوم و فناوری‌های راهبردی و اولویت‌دار و کاربرد آنها در حل مسائل اساسی کشور است. معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به‌منظور حمایت از توسعه و کاربرد علوم و فناوری‌های اولویت‌دار در طول زنجیره ایده تا خلق ثروت، با نگاهی به تجربه موفق ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، ستادهای توسعه فناوری‌های راهبردی را با ساختاری منعطف و چابک تشکیل داده است.
ستادهای توسعه فناوری، مسیری برای ورود به اقتصاد دانش‌بنیان و فاصله گرفتن از اقتصاد سنتی نفتی به واسطه توسعه فناوری‌های پیشرفته و کاربردی به شمار می‌روند. ستادها در واقع تشکیلاتی فرا دستگاهی هستند که به منظور شبکه‌سازی، هم‌افزایی، تقسیم کار ملی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت از توسعه فناوری و تجاریسازی فناوری و نیز تقویت زیرساخت‌های قانونی و نهادی ایجاد شده‌اند.
فعالیت‌های توسعه متوازن زیست‌بوم علم، فناوری و نوآوریف
معاونت علمی و فناوری به منظور توسعه متوازن زیست‌بوم علم، فناوری و نوآوری در حوزه‌های اولویت‌دار مأموریت‌های ششگانه‌ای برای ستادهای توسعه فناوری در نظر گرفته است که از توسعه زیرساخت‌های پژوهشی، توسعه فناوری، و ارتقای فناوری در صنایع موجود، تا توسعه بازار، تسهیل همکاری‌های بین‌المللی و ترویج و فرهنگ‌سازی را در بر می‌گیرد.
دستاورد‌هایی فناوری‌های راهبردی
فعالیت ستادهای توسعه فناوری در سال‌های گذشته، دستاوردهای چشمگیری در حوزه فناوری‌های راهبردی به دنبال داشته است که دستیابی به رتبه‌های برتر جهانی در تولیدات علمی در حوزه‌های نانوفناوری رتبه ۴ زیست‌فناوری رتبه ۱۳ و سلول‌های بنیادی و طب بازساختی رتبه ۱۴ از جمله آنهاست. افزایش حجم فروش و صادرات در حوزه‌های فناوری راهبردی نیز یکی دیگر از این دستاورد هاست. به عنوان مثال حجم فروش محصولات نانو در سال ۱۳۹۶ به ۱۴ هزار میلیارد ریال و صادرات این محصولات به ۶۲ میلیون دلار رسیده است. در حوزه سلول‌های بنیادی بیش از ۸۰ محصول سلولی توسط ۱۰۵ شرکت فعال این حوزه تجاریسازی شده‌است.
شتابدهی رشد پایدار علم
حرکت از توسعه دانشگاه‌ها به سمت مراکز رشد و شتابدهی رشد پایدار علم، فناوری ونوآوری نیازمند توسعه زیرساخت‌های این حوزه است. طی سه دهه گذشته، اقدامات ارزشمندی در توسعه زیرساخ تها انجام شده است. گسترش آموزش عالی در کشور با افزایش تنوع و تعداد مراکز آموزش عالی، و با گسترش سایر مراکز وابسته مانند پژوهشگاه‌ها، مراکز آزمایشگاهی، انجمن‌ها و قطب‌های علمی همراه شده است. در یک دهه اخیر به‌منظور توسعه فناوری و نوآوری و حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان، توسعه مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری، مناطق ویژه علم و فناوری و شتاب دهنده‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته که تأثیر آن بر رشد شرکت‌های نوپا و بازیگران جدید کسب‌وکار مشهود است.
ارسال نظر