کشاورزی مصرفکننده 70 درصد آب شیرین جهان

تلاش برای داشتن زندگی پایدار، همانطور که مردم سراسر جهان بهخوبی میدانند بدون داشتن آب شیرین تنها یک رویاست.

به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه صمت نوشت: همه مردم جهان برای تولید موادغذایی، پخت و پز، بهداشت و حتی تفریح به آب نیاز دارند. آب مایه حیات است و به همه موجوداتی که روی تنها سیاره قابلزیست بشر یعنی زمین راه میروند، شنا میکنند یا به پرواز درمیآیند، زندگی میبخشد. زنگ خطر برای کمبود آب حالا سالهاست بهصدا درآمده است؛ صدایی که پیوسته گوشخراشتر میشود و ترس مردم جهان را برای بیآبی بیشتر میکند. در همین راستا یک گزارش تازه از سازمان فضایی امریکا (ناسا) نشان میدهد جهان حال حرکت به سمتی است که یافتن آب شیرین در آن دشوارتر از گذشته خواهد شد. این گزارش از برخی روندهای شوکآور در سفرههای آب زیرزمینی در سراسر جهان پرده برداشته است. ناسا در یک پروژه ماهوارهای به نام «گریس» (Grace)توانست از ۳۷ سفره آب زیرزمینی بزرگ جهان در طول یک دهه یعنی از ۲۰۰۳ (۸۲-۸۱) تا ۲۰۱۳ (۹۲-۹۱) تصاویری بهدست آورد. نتایج این بررسی حیرتآور است. از ۳۷ سفره آب زیرزمینی مورد مطالعه، ۲۱ منبع به نرخ ناپایداری رسیدهاند. همچنین از این ۲۱ سفره آب زیرزمینی، ۸ منبع در دسته «پرتنش» قرار میگیرند. این یعنی ۸ سفره آب زیرزمینی به اندازه کافی ذخیره آبی ندارند و منطق حکم میکند که این ذخایر آبی بهزودی خشک شوند. خشک شدن این منابع مهم آبی چیزی جز فاجعه برای زندگی تمام موجوداتی که وابسته به آب هستند، نیست. یک پرسش مهم که «گریس» نمیتواند به آن پاسخ دهد این است که بهطور دقیق چه مقدار آب در این سفرههای زیرزمینی باقی مانده است. آنچه «گریس» میتواند درباره آن اطلاعات دهد، اندازه سفرههای آب زیرزمینی است و نه مقدار دقیق آب باقیمانده در لایههای زیرین زمین. ناسا در توضیح نتایج بررسیهایش آورد که سفرههای آب زیرزمینی در معرض نااطمینانی بزرگی هستند زیرا هنوز روش قابلاعتمادی برای اندازهگیری چنین متغییری وجود ندارد. با این حال چیزی از ارزشهای نتایج این پژوهش کم نمیکند زیرا میتوان دریافت که منابع آب موجود در سفرههای زیرزمینی در مسیر اشتباه مصرف میشوند. کشاورزی یکی از منابع مهم مصرف آبهای زیرزمینی و خالی شدن سفرههای آب در سراسر جهان است و درست مانند مناطقی که جمعیت بالا دارند یا فعالیت صنعتی در آنها انجام میشود یکی از عوامل مهم در کم شدن آب سفرههای زیرزمینی هستند. درواقع هدر دادن آب برای کشاورزی بهتنهایی بزرگترین دلیل خالی شدن سفرههای آب زیرزمینی در سراسر جهان هستند. پرتنشترین سفره آب زیرزمینی در امریکا و ایالت کالیفرنیاست؛ جایی که فعالیتهای کشاورزی سنگینی انجام میشود. سایر نقاط جهان از جمله هند وابستگی بسیار زیادی (اگر نگوییم بهطور کامل) به آبهای زیرزمینی برای تغذیه محصولات کشاورزیشان دارند. در ابعاد جهانی، کشاورزی ۷۰ درصد آب شیرین موجود در سراسر کره خاکی را مصرف میکند که یکسوم این میزان برای رشد دانههای خوراکی دامها صرف میشود. کشاورزی با حیوانات بهسرعت به پرمصرفترین شکل تولید مواد غذایی در سراسر جهان تبدیل شده است چراکه هم مقدار زیادی آب برای رشد و پرورش مواد غذایی نیاز است و هم خود حیوانات نیازمند سیراب شدن هستند. همچنین امکانات موردنیاز حیوانات برای کشاورزی باید تمیز باشد. در امریکا، یک گاوداری متوسط میتواند بیش از ۴/۳ گالن آب در روز در تمامی مراحل فرآیند کاری گاوداری مصرف کند. برای روشنتر شدن ماجرا باید گفت این یعنی برای هر گالن شیر این مقدار آب مصرف میشود. وضعیت صنعت گوشت نیز از این بهتر نیست. متوسط میزان یک برگر برای برگر شدن نیازمند حدود ۱۸۰۰ گالن آب است. هر گالن آب معادل بیش از ۵/۳ لیتر آب است. متاسفانه، برآورد میشود با رشد جمعیت جهان و رسیدن جمعیت به ۹ میلیارد نفر در سال ۲۰۵۰ میلادی (۲۹-۱۴۲۸) جمعیت مصرفکننده گوشت و لبنیات در سراسر جهان نیز رو به افزایش خواهد رفت که این یعنی فشار بیشتر بر منابع آبی گرانبهایی که هیچ جایگزینی ندارند. همانطور که سفرههای آبی زیرزمینی کاهش پیدا میکنند و آبهای زیرزمینی پیوسته کمتر میشوند، بخش کشاورزی در جهان برای تهیه غذا و آذوقه مردم بیش از پیش در فشار و سختی قرار خواهد گرفت. وقتی بخش کشاورزی با چنین مشکلی روبهرو شود طبیعی است که امنیت غذایی نیز به خطر میافتد و حتی فقر هم در سراسر جهان بیشتر میشود. از راههای مقابله با کم شدن آب شیرین در سطح زمین و نیز کاهش مصرف آب شیرین برای کشاورزی بهبود روشهای آبیاری و انتخاب محصولات کمآببر است تا بتوان با مصرف آب شیرین کمتر، محصولات کشاورزی بیشتری تولید کرد. روش آبیاری قطرهای به جای آبیاری غرقابی و نیز استفاده از دستگاههای هوشمند بهجای آبیاری دستی میتواند در این زمینه راهگشا باشد. در روش آبیاری قطرهای، آب با فشار کم و از یک حفره کوچک از شبکه آبیاری خارج و به شکل قطرههای آب محصولات کشاورزی را آبیاری میکند. همچنین از روش کشت گلخانهای نیز میتوان برای صرفهجویی در مصرف آب استفاده کرد. با استفاده از روش کشت گلخانهای علاوه بر اینکه شرایطی مانند میزان نور و حفاظت از گیاهان در برابر توفان و سایر اتفاقهای غیرمنتظره ممکن میشود، آبیاری نیز به اندازه مناسب انجام میشود و بهاین ترتیب از هدررفت آب جلوگیری میشود. بههرحال آنچه در دنیای امروز مشخص است اینکه آب شیرین در سراسر جهان در حال کم شدن است. ماجرا آنقدر جدی است که از لفظ «جنگ آب» برای آینده استفاده میشود و این یعنی هیچ بعید نیست زمانی فرا برسد که ملتها و دولتها بر سر بیآبی با هم وارد نبرد شوند. البته کشاورزی تنها مقصر نیست و مدیریت مصرف خانگی و مصرف صنعتی نیز باید کنترل شوند اما مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی و حتی یک مرحله پیشتر از آن یعنی آبخیزداری میتواند از وقوع چنین جنگ غمانگیزی جلوگیری کند البته بهشرط اینکه اراده این کار نزد دولتها در سراسر جهان وجود داشته باشد. منبع: onegreenplanet