ثبت اطلاعات؛ شرط اصلاح نظام مالیاتی

علی صادقین/ کارشناس اقتصاد

بهترین، سالم‌ترین و قابل اتکاترین درآمدها در هر کشور، درآمدهای مالیاتی هستند. سهم این درآمد در تولید ناخالص داخلی(GDP) کشورهای در حال توسعه بیش از ۱۸درصد است در حالی که وضعیت برای کشورهای توسعه‌یافته متفاوت است و سهمی بین ۲۵تا ۵۰ درصد دارد. رویکرد دولت فعلی در اتکا به درآمد مالیاتی منطقی است و نسبت به سیاست‌های آینده دولت در اتکا به درآمدهای مالیاتی بسیار خوشبین هستیم. متناسب کردن نرخ مالیات و توجه به مالیات مصرف می‌تواند نقش افراد را شناسایی کند. در نتیجه شرط لازم اتکا به درآمد مالیاتی است و شرط کافی اصلاح نظام مالیاتی و اقدامات لازم برای ثبت اطلاعات است. در این روند اگر نظام شناسایی مودیان حسابداری بر شیوه‌های نوین پیگیری شود، احتمال فرار مالیاتی کاهش می‌یابد و مشکل معافیت‌های غیرهدفمند هم تا حدودی رفع می‌شود. بودجه دولت باید از یک سری منابع درآمدی مستمر و قابل اتکا برخوردار باشد تا کسری و نوساناتی که در طول کار با آن رو به رو می‌شود را کاهش دهد. براساس آمار، کسری بودجه در ۵ دهه گذشته درآمدهای نفتی جایگاه مهمی داشته است. نفت به عنوان یک متغیر برون‌زا باعث شده برنامه‌ریزی دولت در اجرای پروژه‌ها با مشکل رو به رو شود و در نتیجه به هدف مدنظر نرسد. از آنجا که همواره با نوسانات نرخ نفت رو به رو بوده‌ایم، در زمینه تخمین اهداف بیش از حد نیاز یا کمتر از آن پیش رفته‌ایم. در این بین هرچند اتکا به درآمد مالیاتی اتفاق مبارکی است اما چند نکته را باید درنظر گرفت؛ آیا پایه‌های مالیاتی در ایران آنقدر توسعه یافته هستند؟ آیا همه مودیان مالیاتی در پرداخت مالیات مشارکت دارند؟ آیا بانک اطلاعاتی برای شناسایی مودیان به ویژه بخش خصوصی تعبیه شده است؟ بدین ترتیب در حوزه توسعه نظام مالیاتی باید این موارد بررسی شود. باید بدانیم که عمده‌ترین هدف دولت در رویکرد بودجه شناسایی تمامی مودیان مالیاتی در بخش خصوصی است؛ در نتیجه، سهم مشاغل بخش خصوصی که در حقیقت مالیاتی نمی‌دهند، باید رشد کند.