بیماری هایی که با خواب رفتن دست و پا خودنمایی می کنند

حتماً بارها برای شما پیش‌آمده که دچار خواب رفتن دست‌وپا شده‌اید و گزگز و سوزش ناشی از آن شمارا آزار دهد.

به گزارش پایگاه خبری گسترش به نقل از مجله سلامتی و بدن، راه رفتن با پایی که خواب‌رفته کار دشواری ست و تنها راه‌حل، شل گذاشتن اندام‌است تا آرام‌آرام به حالت طبیعی بازگردد. علت خواب رفتن دست‌وپا چیست؟ احساس خواب‌رفتگی در اندام‌ها یا هر قسمتی از بدن یک احساس غیرطبیعی و همراه با سایر شکایات حسی نظیر سوزن شدن، گزگز و مورمور شدن یا احساس سوزش است که اصطلاحاً آن را پارس‌تری می‌نامند. این حالت‌ها می‌تواند به‌صورت موقت یا مزمن روی دهد. بیشتر موارد خواب رفتن دست‌وپا ناشی از فشار روی یک یا چند عصب است و اغلب چند دقیقه بعد از حذف فشار از بین می‌رود. درواقع حس و تحریکات حسی دست‌وپا از طریق سلول‌های عصبی به نام نرون از مسیر نخاع وارد مغز می‌شود و هرگونه اختلال در عملکرد این مسیر به‌طوری‌که نتواند پیام حسی را به‌خوبی به مغز منتقل کند به بروز پارس‌تری می‌انجامد. نشستن طولانی‌مدت به‌صورت دوزانو یا چهارزانو معمولاً پارس‌تری زمانی رخ می‌دهد که مثلاً در اثر بد نشستن یا نشستن طولانی‌مدت به‌صورت دوزانو یا چهارزانو پاها دچار خواب‌رفتگی شوند ولی اگر خواب‌رفتگی اندام به‌صورت روزمره یا مداوم یا خودبه‌خود و بدون فشار خارجی روی عصب باشد، می‌تواند نشانه یک اختلال یا بیماری زمینه‌ای در بدن باشد. طیف وسیعی از بیماری‌ها و اختلالات می‌توانند به عصب آسیب بزنند. از گیر افتادن عصب در محل‌های خاصی از بدن و تحت‌فشار قرار گرفتن آن تا بیماری‌های سیستم عصب مرکزی - محیطی یا مشکلات ارتوپدی. درصورتی‌که شما از این دسته از افراد هستید، بهتر است برای بررسی علت زمینه‌ای به پزشک مراجعه کنید. خواب رفتن دست‌وپا و دیابت در مواردی خواب‌رفتگی اندام، نشانه‌ای از یک بیماری مهم است که بررسی سریع را می‌طلبد. گاهی هم می‌تواند علامت عارضه دار شدن یک بیماری زمینه‌ای باشد مثلاً در بیماران دیابتی. اگر دیابت کنترل نشده باشد به اعصاب حسی یا حرکتی محیطی آسیب می‌رساند که این جزو شایع‌ترین عوارض این بیماری است و علائم آن به نوع آسیب بستگی دارد ولی در بیشتر موارد نخستین نشانه آن احساس خواب‌رفتگی، گزگز، و مورمور شدن در انگشتان پا و در موارد طول کشیده، در انگشتان دست است. این علائم معمولاً در طول شب تشدید می‌شود. میزان شیوع این نوع آسیب در بیماران دیابتی ۲۰ تا ۳۰ درصد گزارش‌شده است که البته احتمال آن با توجه به سن بیماری و طول مدت ابتلا به دیابت، همراهی با پرفشاری و چربی خون بالا یا سیگار کشیدن فرد افزایش می‌یابد. کنترل مناسب سطح قند خون تا حدود زیادی از احتمال بروز پارس‌تری می‌کاهد. گاهی نخستین علامت بیماری گلین باره احساس خواب‌آلودگی و گزگز در انگشتان پاست که متعاقب آن ضعف پیشرونده ایجاد می‌شود. تعدادی از بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید از پارس‌تری دست‌وپا همراه با عدم تحمل سرما شکایت دارند. علاوه بر فشارهایی که ذکر شد، درصورتی‌که خواب رفتن در دست‌وپا محدود به انگشت خاص یا محل خاصی از دست‌وپا باشد، آسیب‌های دیسک و آرتروز ستون فقرات، گردن یا کمر ازجمله مواردی هستند که باید آنها را در نظر داشت که معمولاً در این افراد شکایت از کمردرد و گردن درد (خفیف یا شدید ) یا سابقه قبلی آن وجود دارد. خواب رفتن دست‌وپا و ام‌اس پارس‌تری و خواب‌رفتگی می‌تواند یکی از علائم شایع بیماری ام‌اس باشد. حدود ۸۰ درصد بیماران، درجاتی از این اختلال حسی را در مقاطعی از سیر بیماری خود تجربه می‌کنند. گاهی خواب‌رفتگی یکی از نشانه‌های اولیه بیماری است. اگر پارس‌تری چند روز یا چند هفته طول بکشد، به‌خصوص اگر قسمت‌های وسیع یا پراکنده از بدن را گرفتار کند، باید آن را پیشگیری و بررسی کرد. باید توجه داشت که بسیاری از بیماری‌های دیگر هم در تشخیص افتراقی ام‌اس مطرح می‌شوند که علائم مشابه دارند. ام‌اس طبق معیارهای خاص بالینی و تصویری و نظر متخصصان مغز و اعصاب تشخیص داده می‌شود و هر بیماری با این علائم لزوماً مبتلا به ام‌اس نیست. مثلاً مبتلایان به فیبرومیالژی با علائم خستگی و درد منتشر عضلانی مراجعه می‌کنند که انواع اختلالات حسی نظیر سوزن شدن و خواب‌رفتگی اندام می‌تواند از تظاهرات آن باشد. بیشتر بیماران با فیبرومیالژی اختلال و مشکلات خواب‌دارند یا از درجاتی از مسائل روانی نظیر افسردگی رنج می‌برند. مدین در ناحیه مچ دست گیرافتادن و تحت‌فشار قرار گرفتن موضعی اعصاب محیطی از شایع‌ترین علل احساس خواب‌رفتگی دست‌وپاست. زیرا این اعصاب در طول مسیر خود در مسیرهای به‌خصوصی مستعد گیرافتادن یا آسیب‌های فشاری هستند. ناحیه پشت و داخلی آرنج، ناحیه مچ و دست، قسمت خارجی زیر زانو یا قسمت داخلی مچ پا ازجمله این محیط‌هاست. مثلاً آنچه تحت عنوان " سندرم تونل کارپال " شناخته می‌شود، به دلیل گیرافتادن و فشار روی عصبی به نام مدین در ناحیه مچ دست اتفاق می‌افتد. این ناحیه " تونل مچ " شایع‌ترین محل گیر افتادن عصب است. افراد مبتلا معمولاً خانم‌های خانه‌دار بین سنین ۳۰ تا ۴۰ سال، کاربران رایانه، مکانیک‌های خودرو یا شاغلانی که با دست زیاد کار می‌کنند هستند. آسیب عصب معمولاً بیماران از گزگز و خواب‌رفتگی یا درد در انگشت نشانه یا میانی و شست در طول شب شکایت دارند و در موارد شدیدتر، این خواب رفتن در روز هم احساس می‌شود. اگر خواب‌رفتگی دو یا سه انگشت وسطی شخص را از خواب بیدار کند و احساس کند که با تکان دادن دست، خواب رفتن دست کمتر می‌شود، معمولاً نخستین تشخیص مطرح، " نشانگان تونل کارپ " است مگر خلاف ان ثابت شود. علاوه بر انجام کارهای زیاد با دست، گاهی این نشانگان در زمینه یک بیماری رخ می‌دهد مانند روماتیسم و دیگر مشکلات مفصلی، روماتوئید آرتریت، دیابت، آکرومگالی یا حتی در دوران بارداری. مشابه همین حالت ممکن است در مچ پا رخ دهد که آن را " نشانگان تونل تارس " می‌گویند. در این حالت فرد به دنبال ایستادن طولانی یا راهپیمایی دچار کرختی، خواب‌رفتگی و درد در قسمت داخلی کفظ‌پا یا کف پاشنه می‌شود که با بیرون آوردن کفش و استراحت کاهش می‌یابد. عموماً تروما ( ضربه )، چاقی و تورم مفصل مچ پا از علل آن است و گاهی هم علت خاصی برای آن نداریم. برخی اوقات علامت گیرافتادن عصب (عصب تیبیال) در ناحیه مچ پا شبیه علامت خارپاشنه است که باید آنها را از هم افتراق داد. کم‌خونی از دیگر علل خواب‌رفتگی اندام‌ها، کم‌خونی از نوع کمبود ویتامین B۱۲، مسمومیت با فلزات سنگین نظیر سرب و ارسنیک، التهاب نخاع، ایسکمی موقت مغز، سکته مغزی، و گاهی تومورهاست ولی هر فردی با خواب رفتن دست‌وپا نباید تا زمان بررسی آن به‌وسیله پزشک، به خود برچسب بیماری خاص یا خطرناکی بزند. در هر فرد علت خواب‌رفتگی دست‌وپا به محل و همراهی با سایر علائم بستگی دارد.