سیر تا پیاز گرمازدگی؛ درمان با چند راه ساده

با شروع فصل تابستان روزهای گرمی را تجربه خواهیم کرد؛ روزهایی که گرمای آن می‌تواند مشکلاتی نظیر گرمازدگی را به همراه داشته باشد. اما از کجا بفهمیم گرمازده شده‌ایم، راه‌های درمان و پیشگیری از آن چیست؟

گسترش‌نیوز : گرمازدگی یک بیماری است که به گرما مربوط می‌شود؛ هنگامی‌که بدن نتواند حرارت اضافی خود را دفع کند گرمازدگی به وجود می‌آید. عواملی چون گرمای زیاد محیط، خشکی شدید هوا، فعالیت شدید، پوشیدن لباسی که گرما را نگاه می‌دارد در ایجاد گرمازدگی مؤثرند.

به عقیده کارشناسان کودکان در سنین زیر ۴سال و سالخوردگان بالای ۶۵سال بیش از دیگران در معرض گرمازدگی هستند.

بیماری‌های مربوط به قلب، ریه و کلیه، چاقی و یا لاغری، فشارخون بالا، دیابت و بیماری‌های روانی و آفتاب‌سوختگی هم می‌تواند احتمال ابتلا به گرمازدگی را بالا ببرد.

۳ نوع گرمازدگی وجود دارد:

• گرفتگی عضلات ناشی از گرما (Heat Cramp): گرفتگی عضلانی بارزترین علامت این نوع گرمازدگی است. این مشکل در میادین ورزشی به‌خصوص فوتبال زیاد دیده می‌شود. بر‌طرف‌کردن گرفتگی با کشش در جهت مخالف عضلات انجام می‌شود و نوشیدن مایعات فراوان جلوی اتفاق مجدد را خواهد گرفت. اگر بیمار را به محل خنک منتقل کنیم، این نوع عارضه سریع‌تر درمان می‌شود.
• خستگی ناشی از گرما (Heat Exhaustion): اگر در مرحله قبل اقدام مناسبی انجام نگیرد، به‌خصوص در کودکان و افراد مسن، فرد وارد این مرحله خواهد شد. علائم خستگی ناشی از گرما عبارت‌اند از: تعریق شدید و ضربان قلب بالا همراه با گیجی و خواب‌آلودگی، احساس ضعف، تهوع و سردرد همراه با افت فشارخون. خستگی ناشی از گرمادر آب‌وهوای گرم و شرجی شایع‌تر است. درمان این عارضه ناشی از گرما قطع تمام فعالیت‌ها، رفتن به مکان خنک و نوشیدن مایعات است.
• سکته گرمایی ( Heat Stroke): اگر فرد گرمازده در دو مرحله قبل که ذکر کردیم درمان نشود وارد مرحله سکته گرمایی می‌شود. علائم ورود به این مرحله عبارت‌اند از: عدم‌تمرکز، کم شدن تعریق، برافروختگی پوست، ضربان قلب بالا و همچنین تنفس‌های تند، گیجی و منگی و در ادامه بیهوشی و مرگ. وقتی فرد گرمازده دچار این حالت‌ها شود باید فورا به بیمارستان منتقل شود و اقدامات لازم مایع درمانی و کاهش دمای بدن برایش انجام شود. راه حل سریع درمان خانگی فرد در این حالت، خوابندن او در تشت آب سرد و یا قرار دادن او مقابل باد سرد است.

چگونه از گرمازدگی پیشگیری کنیم؟

در روزهای گرم تابستان بهتر است تا جایی که ممکن است از راه رفتن در گرما و قرار گرفتن زیر تابش مستقیم نور خورشید اجتناب کنید؛ پوشیدن لباس‌های سبک با رنگ روشن و استفاده از کرم‌های ضد آفتاب کمک می‌تواند در پیشگیری از گرمازدگی مؤثر باشد.

مصرف خوراکی‌های زیر نیز کمک قابل‌توجهی در پیشگیری از گرمازدگی خواهد کرد:

خاکشیر یخ‌زده و شربت آب‌لیمو : استفاده از خاکشیر یخ‌زده و شربت آب‌لیمو برای جلوگیری از گرمازدگی مؤثر است.

تخم شربتی : تخم شربتی در حقیقت دانه گیاه ریحان است که به علت داشتن ترکیبات لعاب‌دار به‌صورت محلول در آب (شربت) استفاده می‌شود. لعاب این دانه‌ها پس از جذب آب، به‌صورت ژله‌ای درمی‌آید که می‌تواند برای رفع عطش مورداستفاده قرار گیرد.

بـه‌لیمو : به‌لیمو گیاهی به‌صورت درختچه است که از برگ آن استفاده می‌شود. این گیاه از قدیم در طب سنتی ایران به‌عنوان آرام‌بخش، ضد تشنج، ادرارآور، رفع کننده‌ی سرگیجه و تپش قلب مورداستفاده بوده است.

گلاب : برای معالجه اشخاص گرمازده، بهترین راه خوراندن گلاب همراه با مقداری یخ است، به‌قدری که باعث استفراغ شده و صفرا را خارج نماید.

نوشیدن گلاب خنک، گرمی درون را از بین می‌برد و بدن را تقویت می‌کند. بوییدن گلاب برای تقویت قلب و رفع بیهوشی و تقویت حواس باطنی مفید است.

هندوانه : هندوانه یک میوه تابستانی لطیف، آبدار، خنک‌کننده، آرام‌بخش و مسکن التهابات درونی است که اصولاً برای رفع عطش در اوج گرمای تابستان مصرف می‌شود. طبیعت هندوانه سرد و‌تر است و برای افراد گرم‌مزاج بسیار مطلوب است.

مربای پوست هندوانه برای رفع حرارت بدن، رفع تشنگی و گرمازدگی بسیار مفید است.

توصیه ابوعلی سینا برای درمان گرمازدگی

ابوعلی سینا معتقد است دوغ ترش نیز برای گرمازدگی مناسب است. او توصیه می‌کند فرد گرمازده در سایه بنشیند، پای خود را در آب سرد بشوید و اگر تشنه بود اندک‌اندک از ظرفی با دهانه باریک آب بنوشد.

ابوعلی سینا درمان‌های زیر را نیز برای رفع گرمازدگی مؤثر می‌داند:

- مالیدن روغن بنفشه روی پیشانی، برای جلوگیری از گرمازدگی و سردرد‌های صفراوی مفید است.

- فرد بعد از سفر، حمام آب سرد بگیرد تا از آسیب سفر به دور باشد و سرحال آید. البته نباید در این کار عجله کند و باید به‌تدریج آب‌تنی کند.

- فرد مسافر، سر و سینه خود را از تابش مستقیم نور خورشید بپوشاند و در راه قاووت جو و عصاره میوه تناول کند و قدری برای حرکت صبر کرده و سپس به راه افتد.

- کسانی که از باد سر می‌ترسند بهتر است دهان و بینی خود را بپوشانند و در سفر از دوغی که ۲۴ ساعت قبل از سفر در آن پیاز خردشده باشد، استفاده کنند. همچنین بوییدن روغن گل سرخ و روغن تخم کدو و خوردن روغن تخم کدو مفید خواهد بود.