چرا مونوریل قم سرانجام از نفس افتاد؟
پروژه مونوریل قم را با الفاظ و القاب مختلفی میشناسند؛ داستان پرغصهای که استخوانی در گلوی شهر نام گرفت و به عنوان آئینهدق، مولود ناقصالخلقه، وصله ناجور، سوهان روح، پروژه ناخلف و بلاتکلیف شناخته شد اما در نهایت با پیمودن مسیری طولانی از نفس افتاد!!
گسترشنیوز : منوریل قم در روزهای پایانی سال ۸۹ به عنوان نویدی خوش در حملونقل قم و راهکاری در رفع مشکلات ترافیکی از سوی دولت وقت مطرح شد، طرحی که خود سرآغاز مشکلات زیادی در قم شد اما گویا بنا نبود با وجود ناکارآمدی پروژه از همان ابتدا جلوی پیشرفت آن را بگیرند، هر چند بسیاری از مسئولان وقت به خوبی میدانستند که چنین ایدهای با شکست مواجه خواهد شد.
متاسفانه زمان و بودجه زیادی صرف شد تا مسئولان باور کنند منوریل پروژهای بیریشه، مطالعه نشده و فاقد نگاه کارشناسی بود؛ حقیقتی که میلیاردها تومان آب خورد تا سر عدهای از مسئولان وقت را به سنگ ندامت و پشیمانی بزند.
منوریل قم با همه تلاش ها، پیگیریها و تخصیص اعتبارات هنگفت سرانجام در کمال ناباوری متوقف شد! این طرح به نقطهای رسید که پروژهای ناکارآمدرا بر روی دست مردم قم نهاد و به عنوان تجربهای تلخ برخی از مسئولان را به این نتیجه رساند که توجیهی اقتصادی برای تکمیل و تداوم آن وجود ندارد.
منوریل قم به گونه شهرت یافت که بسیاری از زائران و مسافران در قم سراغ سرنوشت پروژه را میگرفتند همچنین این پروژه گاهی سوژه طنزی برای طنزپردازان میشد، هر چند به کام قمیها تلخ شد.
به گفته مسئولان منوریل قم در بخش اعتبارات در طول چند سال بالغ بر ۲۲۰ میلیارد تومان بودجه دولتی را به هدر داد، این در حالی است که در ارزیابیهای بودجهای در قم مشخص شد در سال ۹۷ بیش از ۶۰۰ پروژه نیمه کاره در قم معطل بودجه مانده و اگر چه اتمام همه آنها رقمی ۱۰ هزار میلیاردی میطلبد اما در میان این پروژه ها، طرح هایی نیز بود که با اعتبار ۲۲۰ میلیارد تومانی منوریل میتوانست سرنوشت خوبی پیدا کند و در زمینه اشتغال و تولید و گردشگری و یا خدمات به نفع مردم قم باشد.
وقتی برای ساخت مدرسهای در قم حداقل اعتبار عمرانی ۲میلیارد و ۵۰۰ هزار تومان نیاز است و یا برای ساخت و تکمیل بیمارستانی مجهز نیازمند ۱۷۰ میلیارد تومان اعتبار هستیم و یا از طرفی سرمایه گذارانی را داریم که سالهاست گرفتار موانع بانکی و اعتباری هستند قطعا این بودجه هنگفت در منوریل میتوانست بخش زیادی از مشکلات در قم را رفع کند.
چرا منوریل قم سرانجام از نفس افتاد؟!
سید مهدی صادقی استاندار پیشین قم که چندی قبل میز خود را به دلیل قانون منع بازنشستگی واگذار کرد یکی از پرچالشترین پروژههای بلاتکلیف قم را منوریل میدانست و در این باره متذکر شد: به سرانجام رسیدن این پروژه ناقص بیش از ۱۱۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که دولت از پس تامین آن در شرایط فعلی اقتصادی برنمی آید.
با وجود انتشار خبری مبنی بر قطع بودجه منوریل اخیرا سید محمدرضا هاشمی سرپرست استانداری قم در یک کارگروه تخصصی پیرامون منوریل با حضور نمایندگان مردم قم در مجلس و نمایندگان قمیها در شورای اسلامی شهر تاکید کرد: مونوریل قم به زودی با نظر کارشناسی و مطالعاتی تعیین تکلیف میشود.
هر چند چشمانداز روشنی از تعیین تکلیف منوریل مشخص نشد اما از سوی اعضای شورای اسلامی شهر قم اعلام شد منوریل قم بر اساس نظرات کارشناسان در مسیر ۴.۵ کیلومتری توجیه اقتصادی ندارد.
ادامه پروژه منوریل قم به صلاح نیست
محسن بهشتی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم نیز در گفتوگو با خبرنگار ما درباره منوریل عنوان کرد: با توجه به اعتبارات هدر رفته دولتی در این طرح ادامه منوریل قم به صلاح نیست.
حذف و تکمیل منوریل توجیه اقتصادی برای مردم قم ندارد
وی در این باره خاطرنشان کرد: در شرایطی هستیم که هر تصمیمی برای منوریل گرفته شود به ضرر استان است و حذف و تکمیل آن واقعا توجیه اقتصادی برای مردم قم ندارد.
بهشتی تصریح کرد: همچنین برداشتن پایههای سیمانی و بتنی منوریل و حذف آن تبعات سنگین اجتماعی به همراه دارد از طرفی باید پاسخگوی بودجهای بود که در این سالها صرف اجرای پروژه منوریل شد.
منوریل قم از ابتدا هم پشتوانه مطالعاتی و کارشناسی نداشت
وی به صراحت بیان کرد: پروژه منوریل از ابتدا هیچ گونه پشتوانه مطالعاتی و کارشناسی نداشت و در برههای رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت و با اصرار دولت وقت ادامه پیدا کرد.
معاون عمرانی استاندار قم اظهار کرد: در هنگام تصویب منوریل من در شهرداری قم فعال بودم و در جریان مستقیم اجرای طرح قرار داشتم اصلا این پروژه به نوعی دیگر تصویب و اجرایی شد.
چگونه منوریل به قم تحمیل شد
وی در تشریح ماجرای تصویب منوریل در قم توضیح داد: مشاور طرح در جهت رفع گرههای ترافیکی در قم بر اساس مسافرتهای شهری در واقع دو خط مترو برای قم تعریف کرد که این طرح به شورایعالی ترافیک کشور ارجاع داده شد و بر اساس آن یک کمیته فنی بررسی قطار شهری در قم تشکیل شد.
وی با بیان اینکه در شورایعالی ترافیک کشور دو خط ۱۴ و نیم و ۱۸ و نیم کیلومتر برای مترو مصوب شد، خاطرنشان کرد: در این شورا تصمیم گرفته شد یکی از این خطوط تبدیل به منوریل شود که با این روند میتوان گفت به نوعی منوریل به قم تحمیل شد.
شهردار وقت مجبور شد منوریل قم را بپذیرد
معاون عمرانی استاندار قم بیان کرد: در آن زمان در جهت جذب اعتبار، شهردار وقت مجبور شد منوریل را بپذیرد تا مبادا طرح مترو از دستور خارج شود زیرا قم به عنوان کلان شهر نیاز مبرمی به مترو داشت.
بهشتی گفت: شاید بتوان از ایده هایی در جهت تغییر کاربری پروژه استفاده کرد اما درحالحاضر منوریل قم بلاتکلیف است.
عبدالله جلالی رئیس شورای اسلامی شهر قم نیز درباره مصیبتهای این پروژه عنوان کرد: تکمیل منوریل در تعهد دولت بوده و اگر مدیران وقت این پروژه را پذیرفتند، به واسطه تعهدی بود که دولت در قبال تامین اعتبارات پذیرفته بود.
اما و اگرهای منوریل قم باید به خوبی آسیب شناسی شود
وی تصریح کرد: اما و اگرهای زیادی در مورد اجرای منوریل و مسیر طرح و نگاه غیر کارشناسانه آن وجود دارد که باید به خوبی بررسی و آسیب شناسی شود.
همچنین سید حسن رضوی معاون برنامهریزی و اشتغال استانداری قم در رابطه با آسیب شناسی پیرامون منوریل در گفتوگو با ایسنا عنوان کرد: یکی از دغدغههای جدی در مسیر اجرای پروژههای کلان، شخص محور بودن در تصمیمات است در حالی که تصمیمات نیاز به ظرافتهای کارشناسانه دارد به راحتی به صورت شخص محور و در پشت دربهای بسته به تصویب میرسد.
وی گفت: متاسفانه نگاه شخص محوری بر منوریل قم حاکم بود وگرنه امروز به جای یک پروژه نیمه کاره دهها پروژه دیگر به اتمام رسیده بود.
به هر حال علی رغم وعدههای مسئولان در اتمام پروژه در سال ۹۰ امروز قم با پروژهای مواجه است که حتی ستونهای آن آزاردهنده شده و پیشنهاداتی مبنی بر رها کردن و تخریب و یا تکمیل آن با حواشی زیادی همراه است.
جای تعجب داشت پروژهای که حتی علما و تولیتهای سابق و فعلی حرم مطهر حضرت معصومه(س) از عبور آن از مقابل حرم مخالف بودند، چگونه توانست تا این مرحله پیش رود و اعتبارات زیادی را بر باد دهد.
منوریل از همان ابتدا مدافعان و مخالفین سرسختی داشت اما وجود برخی از نگرشهای سیاسی موجب شد تا صدای مخالفان به جایی نرسد و پروژهای که قرار بود با ۱۹ میلیارد تومان به بهرهبرداری برسد، از مرز ۲۲۰ میلیارد تومان بگذرد و راه به جایی نبرد.
یکی از مخالفان منوریل در شورای چهارم حسن بختیاری عضو شورای اسلامی شهر قم بود که در همان دوره پیشبینی کرد منوریل حتی اگر به سرانجامی برسد به یکی از مشکلات جدی در آینده پردیسان و شهر قم تبدیل خواهد شد.
منوریل سیما و منظر شهری قم را خراب کرد
وی اخیرا نیز اعلام کرد این پروژه از ابتدا کارشناسی نبود و سیما و منظر شهری را به راحتی تخریب کرده و هزینههای غیر قابل جبرانی را بر دستان مردم قم قرار داد.
در این میان مرتضی سقائیان نژاد شهردار قم نیز که خود از مخالفان شدید منوریل در سالهای گذشته در اصفهان بود با توجه به هزینههای سرسام آور منوریل یکی از راهکارهای مهم را در تعیین تکلیف منوریل قم در استفاده از کاربریهای گردشگری دانست.
جانمایی نادرست پروژه و دهها علت دیگر منوریل را زمین گیر کرد، در حالی که در سال ۹۲ یکی از وعدههای مهم استاندار وقت قم این بود که قم صاحب منوریل میشود در حالی که اگر موشکافانه تر وضعیت بودجه و پروژه ارزیابی میشد، این دیوار کج تا ثریا پیش نمیرفت و امروز بهای کمتری بابت پروژه منوریل پرداخت میکردیم.
پروژهای که در یک زمان آن را افتخار قم میدانستند؛ به جایی رسید که هر یک از مسئولان دیگری را مقصر میدانست اما با مرور بر چگونگی تصویب منوریل در قم یک سوال مهم باقی میماند و آن اینکه چگونه این طرح با همه نقصان و معایبی که داشت در یک سکوت خبری و بدون نگاه کارشناسی اصحاب رسانه تا این مرحله پیش رفت و آیا واقعا خبرنگاران قمی در برابر اجرای این پروژه سکوت کردند؟؟
مرتضی داستانی رئیس هیات مدیره خانه مطبوعات قم و یکی از خبرنگاران پیشکسوت و قدیمی قم و از منتقدان جدی منوریل قم که خاطرات زیادی از روزهای نخستین در اجرای منوریل تاکنون دارد در اینباره به خبرنگار ایسنا گفت: در آن زمان احساس کردم منوریل نیاز به بازنگری دارد؛ از این رو درباره منوریل تحقیق کردم و متوجه شدم که اصلا کارکرد منوریل مسافربری نیست و گردشگری است.
وی افزود: تصویب منوریل در قم همزمان شده بود با مخالفتهای سقائیان نژاد شهردار وقت اصفهان با اجرای پروژه منوریل در اصفهان و همچنین مخالفت در تحقق پروژه در مشهد مقدس، حتی رد شدن طرح در شیراز نیز در آن ایام مطرح بود.
استدلالهای زیادی در رد منوریل وجود داشت
داستانی بیان کرد: من همه استدلالها را در رد منوریل در این کلان شهرها بررسی کردم حتی تصویب پروژه در قم مصادف شد با خراب کردن پایایههای منوریل در تهران که میتوانست همین اتفاق کوچک هم تلنگری برای رد پروژه در قم باشد که البته نشد؛ در بررسیهای خود متوجه شدم قطعا باید ایرادی در اجرای منوریل در حملونقل شهری باشد که استان اصفهان علی رغم تصویب ۴۰۰ میلیون تومانی اعتبار در آن سال با اجرای منوریل مخالف باشد، در استدلالهای شهردار اصفهان متوجه شدم آنها وجود مترو را علت مهمی در رد منوریل میدانستند و میگفتند اگر منوریل در اصفهان باشد، نیاز به راهاندازی سازمان منوریل و به کار گیری نیروهای متخصص آشنا با یک سیستم خارجی داریم که خود بودجهای جداگانه میخواهد.
وی ادامه داد: در اصفهان برآورد کرده بودند اگر بخواهند نرخ تمام شده منوریل را برای مردم محاسبه کنند ۱.۵ دلار برای هر بلیط باید تعیین کنند که در آن زمان مبلغ ۱۵۰۰ تومان میشد، در حالی که در اصفهان بالاترین نرخ بلیط ۲۰۰ تومان بود و برای تشویق مردم باید سوبسید میدادند که این طرح نیز هزینههای بالایی به دنبال داشت.
وی گفت: من بعد از آسیب شناسی زیاد در مورد منوریل در روزنامه ۱۹دی تیتری با این عنوان "... یک دفعه منوریل در قم! " زدم؛ این سبک تیتر زدن را در مورد چند پروژه ناکارآمد دیگر در قم زده بودم و برای اهالی خبر و مسئولان وقت سبک آشنایی بود همچنین بارها در رد منوریل در قم مقاله منتشر کردم و انتقاد کردم تا جایی که یکی از اعضای وقت شورای اسلامی شهر قم در آن موقع در مصاحبهاش گفته بود وقتی قرار است در قم پروژهای را اجرایی کنیم؛ روزنامه ۱۹ دی مخالف آن است و اجازه اجرای پروژهها را نمیدهد.
همه رسانههای قم در مخالفت با اجرای منوریل پای کار نیامدند
وی گفت: متاسفانه در آن ایام همه رسانهها پای کار نیامدند و به نقطه مشترکی در مخالفت با منوریل نرسیدیم و مسئولان نیز وقتی چنین شرایطی میدیدند هر چه میخواستند تصویب میکردند واقعا بین اصحاب رسانه همگرایی در مخالفت با منوریل وجود نداشت و ما تنهاترین صدا بودیم.
داستانی بیان کرد: البته من منوریل را رها نکردم و هر هفته یک مطلب با ارائه نظرهای کارشناسی از سوی متخصصین منتشر میکردم تا مبادا با اجرای آن منظر شهری را از میان ببرند اما مسئولان در پاسخ میگفتند با این که هیچ توجیه عقلی برای اجرای منوریل در قم وجود ندارد ولی باید آن را ادامه دهیم چرا که پروژه به قم تحمیل شده است!! البته بعدها برخی از اصحاب رسانه نیز وارد چرخه مخالفت با منوریل شدند اما دیگر دیر شده بود.
صادق اکبرپور از رانندگان قدیمی تاکسی در قم درباره منوریل میگوید چند سالی است وقتی مسافران و زائران را به سمت حرم میآورم درباره منوریل و ستونهای سیمانیاش سوال میکنند، معمولا وقتی متوجه میشوند؛ منوریل قم بینتیجه رها شده تاسف میخورند.
سجاد عزیزی نیز یکی از دانشجویان معماری بر این باور است شهرداری میتواند با فراخوانی از ایدههای برتر در خصوص تغییر کاربری منوریل و ستون هایش حداقل برخی از خسارات را جبران کند.
هر چند سرنوشت منوریل قم همچنان در حالهای از ابهام و تردید قرار دارد اما انتظار داریم مسئولان با شفافیت و صداقت آن هم نه در جلساتی با دربهای بسته بلکه این بار با خردی جمعی و با حضور مشاورانی متخصص و ایده پردازانی توانا فکری برای ستونهای خسته منوریل قم کنند.
منبع: ایسنا
ارسال نظر