پازل الگوی اشتغال

چندی پیش محمدعبده ابطحی، مدیر رسته فناوری اطلاعات طرح تکاپو در وزارت کار با اشاره به ظرفیت یک میلیون نفری اشتغال بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات گفت: برای سال ۹۶ اشتغال ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار نفر در این طرح هدف‌گذاری شده است.

به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه صمت نوشت: او با اشاره به وضعیت اشتغال صنعت فناوری اطلاعات (IT) به عنوان یکی از ظرفیت‌های اشتغالزای کشور تاکید کرد: درحال‌حاضر برآورد ما اشتغال حدود ۶۰۰ هزار نفر در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) است که این بخش ظرفیت اشتغالزایی برای حدود یک میلیون نفر را دارد. به این ترتیب در قالب طرح توسعه کسب‌وکار و اشتغال پایدار (تکاپو) اشتغالزایی ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار نفر برای امسال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هدف‌گذاری شده است. از کل این هدف‌گذاری ۶۰ تا ۷۰ هزار اشتغال تنها در بخش فناوری اطلاعات مانند تولید نرم‌افزارها، تولید محتوا، تولید گیم و استارت‌آپ‌ها پیش‌بینی شده است. با توجه به اینکه برنامه‌نویسان و متخصصان IT در حوزه‌های مختلف ازجمله تولید بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند فعالیت داشته باشند و این حوزه می‌تواند یکی از ظرفیت‌های پراشتغال در کشور باشد درنتیجه می‌توان گفت که تمرکز بر این حوزه می‌تواند به رشد اشتغالزایی در کشور کمک کند. در همین زمینه با کارشناسان به بحث نشستیم. دولت زمینه ایجاد اشتغال فراهم کند مهدی اسماعیلی، پژوهشگر اقتصادی با بیان اینکه نباید از دولت توقع ایجاد شغل داشت، گفت: یک نکته حائز اهمیت در باره اشتغال که در مناظرات انتخابات ریاست‌جمهوری هم به چشم می‌خورد، این بود که دولت چه میزان شغل ایجاد کرده است. از نظر منطق اقتصادی این ادبیات اشتباه است چراکه دولت وظیفه ایجاد شغل ندارد بلکه موظف است به عنوان نهاد بالاسری زمینه‌های گسترش و رونق کسب‌وکار را ایجاد کند و موانع آن را از سر راه بردارد. اسماعیلی با اشاره به اینکه دولت عزم جدی دارد تا موانع اشتغال را بردارد، اظهار کرد: ما در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) ظرفیت‌های خوبی داریم، این حوزه می‌تواند گسترش یافته و اشتغال بیشتری را برای جامعه فراهم کند. اینکه گفته شده برای سال ۹۶ اشتغال ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار نفر در این حوزه هدف‌گذاری شده درست است. باور دارم با برنامه‌ریزی دولت بیشتر از این عدد هم می‌توانیم پیش برویم. او ادامه داد: با بررسی وضعیت کشورهای دیگر متوجه می‌شویم که امروز در این حوزه اقدامات زیادی انجام شده است. مدل موفق آن هم هندوستان است که فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)در آن کشور رونق خوبی داشته و درصد بالای اشتغال از همین منبع تامین می‌شود. این پژوهشگر اقتصادی با انتقاد از مشکلات حقوقی و مانع‌تراشی‌های آن برای رونق ظرفیت‌های داخلی کشور اذعان کرد: هرچند زمینه‌های زیادی برای رشد توانایی‌ها داریم اما با مشکلات حقوقی و قانونی زیادی هم روبه‌رو هستیم. به طور مثال در فرآیند ایجاد کسب‌وکار مشکلات زیادی ازجمله قانون‌های تودرتو و زمان‌بر داریم، گاهی مراجع نظارتی آن‌قدر محدودیت ایجاد می‌کنند که جلوی تسریع کار را می‌گیرند و مانع اصلی رونق کسب‌وکار می‌شوند. این‌طور می‌شود که ۹۰درصد بازی‌های رایانه‌ای دست خارجی‌ها می‌افتد و ما با وجود این‌همه استعداد به مصرف‌کننده تبدیل می‌شویم. به این ترتیب اگر موانع برداشته شود به‌طور قطع ظرفیت ایران به جایی می‌رسد که بتواند تولیدات زیادی داشته باشد. او ادامه داد: بحث قانون‌گذاری در کشور خیلی جدی است. بعید می‌دانم کشوری مثل ایران همچنان درحال تصویب قوانین باشد و هر روز موارد جدیدی در آن مطرح شود. این درحالی است که در کشورهای دیگر بیشتر نهادهای قانون‌گذاری بعد از تصویب و طی مراحل قانونی به‌کار نظارت می‌پردازند و بر حسن اجرا اصرار می‌کنند. او درباره مضرات قوانین مکرر در کشور گفت: اینکه ما در کشور مدام مصوبات جدید می‌گذرانیم به این معنی است که ناخودآگاه به تودرتویی و اختلالات دامن می‌زنیم. به این ترتیب اگر بتوانیم مشکلات قانونی این‌چنینی را حل کنیم، می‌توانیم موفق باشیم. به تازگی گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دیدم که راهکارهای بسیار موثری را برای تسهیل فضای کسب‌وکار پیشنهاد داده بود بنابراین اگر همت کرده و فضا را ایجاد کنیم، یک گام اصلی در این حوزه برداشته‌ایم. اسماعیلی در ادامه به نقاط ضعف دیگر اشاره و ابراز کرد: متاسفانه ما برخلاف ادعایی که داریم همچنان نتوانسته‌ایم در ایجاد شبکه‌ها بومی‌سازی کنیم. هرچند تلاش‌های زیادی شده اما اینکه بتوانیم پابه‌پای توانمندی‌های خارجی پیش برویم ناتوان هستیم. برای رونق حوزه فناوری اطلاعات و آی‌سی‌تی به فناوری، افزایش توانمندی در حوزه برنامه‌ریزی و فنی نیازمندیم. او اظهار کرد: از طرفی هم باید توجه کنیم که این حوزه‌ها، حوزه‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر هستند به این معنی که باید در این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری خیلی جدی شود تا علاوه بر افزایش اشتغال به افزایش ثروت کشور هم کمک کند. کمک به ارتقای سطح بهره‌وری مسعود امجدی‌پور، پژوهشگر اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز با بیان اینکه حوزه فناوری اطلاعات از ظرفیت‌های لازم برای افزایش اشتغال برخوردار است اظهار کرد: حوزه فناوری اطلاعات و فناوری آی‌سی‌تی بستری است که زمینه اشتغال در آن خیلی زیاد است به طور مثال اگر به کشورهای پیشرفته یا در حال توسعه نگاه کنید آمار اشتغال در این حوزه‌ها خیلی زیاد است. دلیل اصلی هم این است که فناوری اطلاعات بستری است که شما می‌توانید از آن در تمام صنایع خود استفاده کنید. او ادامه داد: حوزه فناوری اطلاعات، حوزه‌ای است که می‌تواند بخشی از نیازهای امروز بشر را تامین و خیلی از خواستگاه‌ها را فراهم کند. این حوزه می‌تواند در دل تمام صنایع حضور یافته و به پیشرفت کشور کمک کند. ما اگر بتوانیم صنایع خرد و کلان خود را براساس فناوری اطلاعات پیش ببریم یعنی برمبنای تمام قواعد فناوری اطلاعات صنایع خود را روزآمد کنیم، می‌توانیم به لحاظ بهره‌وری و اشتغال سطح مناسبی داشته باشیم. امجدی‌پور به تجربه کشورهای موفق در این حوزه اشاره کرد و گفت: امریکا و ژاپن ازجمله کشورهایی هستند که حوزه فناوری اطلاعات را گسترش داده‌اند، در علوم نرم‌افزاری کار کرده‌اند و نیروی متخصص را تربیت کرده‌اند. این کشورها تمام سعی‌شان را کرده‌اند که زیرساخت‌های خود را به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات تبدیل کنند. او با اشاره به لزوم الگوبرداری از کشورهای پیشرفته اظهار کرد: ما می‌توانیم در تمام بسترها و زیرساخت‌های کشور، فناوری اطلاعات را ایجاد کنیم. اگر این اتفاق بیفتد آمار اشتغال با استفاده از فناوری‌های حوزه فناوری اطلاعات خیلی بیشتر از این ارقام خواهد بود که در برنامه‌های توسعه است. به‌طور مثال در حوزه آب، خیلی از صنایع قابلیت فناوری اطلاعات‌سازی دارند یعنی شما می‌توانید از خدمات فناوری اطلاعات برای بهره‌وری در حوزه آب استفاده کنید، این یک کار بزرگ و ملی است که کشورهای دیگر آن را انجام داده‌اند. وی درباره لزوم آموزش مدیران ارشد کشور و بسترسازی در تمامی سازمان‌ها گفت: ما قشر تحصیلکرده و دانشگاه‌های زیادی داریم در نتیجه بستر نیروی آماده و متخصص در کشور فراهم است. در کنار این مهم و قبل از اینکه نیروی متخصص را تامین کنیم باید مدیران ارشد هر سازمان و وزارتخانه‌ای آموزش ببینند و احساس ورود به حوزه فناوری اطلاعات را در خود به‌وجود آورند. امجدی‌پور لزوم بسترسازی در سازمان‌ها و بعد هم شناسایی نیروهای متخصص را ضروری دانست و اذعان کرد: باید این احساس نیاز در بین مدیران کشور به وجوداید که در تمام وزارتخانه‌ها به فناوری اطلاعات بها بدهند. از آنجایی که ما کشوری هستیم که به شدت به بهره‌وری نیازمندیم درنتیجه توجه به بهبود شاخص بهره‌وری کلیدی است. فناوری اطلاعات یکی از حوزه‌هایی است که در ارتقای سطح بهره‌وری می‌تواند کارآمد باشد. او تاکید کرد: باید بین بسیاری از مدیران و دولت این احساس نیاز به وجود بیاید که سیستم آموزش عالی نیروی متخصص را آموزش بدهد و تربیت کند. از آنجا که کشور ما هم در حوزه کشاورزی و صنایع بزرگ می‌تواند فعالیت داشته باشد و بسترهای لازم را دارد، درنتیجه اگر دولت‌ها در این حوزه سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی کنند شرایط خیلی بهبود می‌یابد.