خصولتی‌ها هم درست عمل نکردند / باید به داد اکتشاف رسید

اکتشاف ناحیه‌ای از مسئولیت‌های دولت است دولت باید رویکرد جدیدی در این زمینه اتخاذ کند وگرنه اکتشاف ایران همچنان بیمار خواهد ماند.

گسترش‌نیوز: دومین همایش و نمایشگاه اختصاصی بین‌المللی اکتشاف مواد معدنی با رویکرد ویژه توسعه بازار، ۸ تا ۱۰ بهمن در هتل المپیک تهران برگزار می‌شود.

این گردهمایی که با همت شرکت رستاک پاد ویژن و با همکاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی برگزار می‌شود، از سوی وزارت صنعت معدن و تجارت، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، شرکت ملی صنایع مس ایران، سازمان نظام مهندسی معدن ایران، خانه معدن ایران، انجمن سنگ آهن ایران، انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های ایران، سازمان نقشه‌برداری ایران، شرکت رستاک پادویژن و شرکت زرآزما حمایت خواهد شد. در همین رابطه گفت‌وگو با سیداحمد مشکانی، مدیر ارشد گروه معدنی زرمش، درباره نقش بخش خصوصی در توسعه اکتشاف را در زیر می‌خوانیم

درباره وضعیت اکتشاف‌ها در ایران، راهی که رفتیم و آنچه باقی مانده است، توضیح دهید.

ابتدا وضعیت اکتشاف انجام شده را کمی توضیح دهم. اگر اکتشاف ناحیه‌ای را در نظر بگیریم که به مشخص شدن محدوده‌های معدنی یا آنومالی‌های ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی منتهی خواهد شد، حدود یک سوم ایران مورد اکتشاف سیستماتیک قرار گرفته است که باید بخشی از این اطلاعات بازنگری شود. بنابراین در بخش اکتشاف ناحیه‌ای، تا به پایان رسیدن آن فاصله زیادی مانده است.

در تحقق چنین امری باید نقشه‌های ژئوشیمیایی یکصد هزارم برای کل مساحت ایران و در مناطق امیدبخش یک بیست و پنج هزارم برای بخشی از ایران تهیه شود. همچنین لازم است نقشه‌های ژئوفیزیک هوابرد کوتاه‌پرداز مغناطیسی، پتاسیم و اورانیوم برای کل ایران تهیه شود. تصاویر ماهواره‌ای به منظور تفکیک زون‌های آلتراسیون و ساختارهای زمین‌شناختی در سطح کل کشور و نقشه‌های ظرفیت‌یابی مواد معدنی فلزی و غیرفلزی در زون‌های ساختاری مختلف باید تهیه شود. سپس این داده‌ها با هم تلفیق شوند و در اختیار عموم قرار گیرند یا با نرخ مناسب به‌فروش برسند.

اکتشاف ناحیه‌ای از مسئولیت‌های دولت است که باید با بودجه کشوری به پایان برسد. در این زمینه، دولت کمتر توجه خود را به این موضوع معطوف کرده و باید رویکرد جدیدی در این زمینه اتخاذ کند.از این رو بودجه مورد نیاز را باید با استراژی مناسب برآورد و دولت، آن ‌را مصوب کند و به اجرا درآورد، وگرنه اکتشاف ایران همچنان بیمار خواهد ماند.

نقش بخش خصوصی در توسعه اکتشافات چیست و این نقش تاکنون چگونه دیده شده است؟

درباره اکتشاف مناطق امیدبخش و تبدیل آن به مواد معدنی، استراتژی متفاوتی باید اتخاذ شود. بخش دولتی و بخش خصوصی نه بخش خصولتی باید به‌طور متوازن از سهم بودجه بهره ببرند، متاسفانه بیشترین نقدینگی در بخش دولتی مصرف شده اما نتایج چندان مناسبی حاصل نشده و بیشتر منجر به گزارش شده است تا معدن. در واقع کمتر به بخش خصوصی توجه شده است. صندوق بیمه معادن هم نتوانسته کمک چندانی به بخش خصوصی کند. اگر بخش خصوصی تقویت نشود و مورد توجه قرار نگیرد، در بخش اکتشاف عقب خواهیم ماند و چالش‌های موجود ادامه خواهند یافت.

در این سال‌ها متاسفانه بخش خصولتی جایگزین بخش خصوصی شده و مورد توجه قرار گرفته و بنگاه‌های مالی به آنها توجه بیشتری می‌کنند. در نتیجه نتایج همانند بخش دولتی خواهد بود که دور از انتظار نیست. علت این موضوع، مدیران بخش‌های خصولتی و مدیران بازنشسته دولتی هستند، با این تفاوت که دست‌شان برای هزینه کردن بازتر است.

چه باید کرد؟

بخش خصوصی واقعی در صنعت معدن، بیشتر در معادن کوچک دیده می‌شود که آن‌هم با مشکلات عدیده روبه‌رو است و نخبگان این بخش درگیر قوانین معدنی و تامین بودجه‌اند. معادن کوچک و متوسط به دلیل تحریم‌های موجود و نرخ بالا، نمی‌توانند از فناوری استفاده کنند، با این حال بخش خصوصی در چند سال گذشته با ایجاد انجمن‌ها و تشکل‌ها، گام‌های بلندی برداشته‌ که اگر دولت حمایت کند، در آینده نه چندان دور این بخش می‌تواند گام‌های بلندی را نیز در ایجاد معادن بردارد.

بخش خصوصی باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد و راهکارهایی برای توسعه این بخش طراحی و اجرا شود. به‌نظر می‌رسد ثبات در قوانین معادن، تعامل سازمان منابع طبیعی و محیط‌زیست با بخش معدن، ارائه وام‌های کم‌بهره در بخش اکتشاف، تکریم ارباب رجوع در سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها و ایجاد انجمن اکتشاف می‌تواند موجب کمک به بخش خصوصی و رونق اکتشاف شود. همچنین آموزش متخصصان از سوی افراد زبده ایرانی و خارجی نیز می‌تواند به بخش معدن کمک کند.

حرکت از سوی بخش دولتی به بخش خصوصی در اکتشافات مقدماتی تا تفصیلی، در چند سال آینده باعث توسعه این حوزه خواهد شد و در نهایت ذخایر از سوی بخش خصوصی، کشف و راه‌اندازی می‌شوند.

دوره گذشته همایش اکتشاف چگونه بود و چه دستاوردهایی داشت؟ برای همایش فعلی چه برنامه‌هایی دارید؟

اگر ما در بخش اکتشاف درست عمل نکنیم، چالش‌های موجود افزایش خواهند یافت و تمایل سرمایه‌گذاران به این بخش کمتر خواهد شد. بنا بر این برای تامین منابع معدنی دچار مشکل خواهیم شد و بخش توسعه‌ای کشور در بخش معدن و صنایع پایین‌دستی دچار بحران می‌شود. نقش بخش خصوصی در تمام کشورهای پیشرفته به اثبات رسیده و سبب رشد و شکوفایی اقتصادی کشورهایی شده که به این بخش اهمیت داده‌اند اما در ایران نقش بخش خصوصی زیر دستورات بخش دولتی و چتر شرکت‌های خصولتی محو شده است و بخش خصوصی چندان حمایت نمی‌شود.

انتظارتان از دومین همایش و نمایشگاه تخصصی بین‌المللی اکتشاف مواد معدنی چیست و چه اهدافی را از حضور در این جشنواره دنبال می‌کنید؟

نخستین دوره همایش اکتشاف، حدود ۸ سال پیش برگزار شد و قرار بود دو سالانه برگزار شود اما به دلایلی برگزار نشد. در دور نخست همایش، شرکت‌های متعددی اعم از دولتی و خصوصی شرکت کردند که رهاورد آن چندین پنل، بررسی چالش‌ها، شناخت توان اکتشافی ایران و آشنایی با ظرفیت‌های معدنی ایران بود و برای نخستین تجربه، همایش خوب و مفیدی بود. در همایش کنونی نیز باید دید استقبال بخش خصوصی از این همایش چقدر است و بخش خصوصی چگونه خود را معرفی می‌کند. آیا می‌توان چالش‌های بخش اکتشاف را مورد بررسی قرار داد و بازخورد آن را به دولتمردان اعلام کرد؟ آیا راهکارهایی برای پیشرفت اکتشاف منابع معدنی ارائه می‌شود و می‌توان بخش اقتصادی و سرمایه‌گذاری را پررنگ کرد؟

انتظار بخش خصوصی را در چند جمله کوتاه بیان می‌کنم:

-کم کردن قوانین دست‌وپاگیر دولتی و تفهیم قوانین به کارمندان سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت.

-تعامل منابع معدنی و محیط‌زیست با معدنکاران در بخش اکتشاف.

-آموزش دوره‌های اکتشافی از سوی افراد مجرب

-رفع معارضین محلی به‌صورت عملی.

-ارائه اطلاعات پایه اکتشافی برای عموم.

-ایجاد تسهیلات مالی کم‌بهره.

-ایجاد تشکل‌ها و انجمن‌های قوی در بخش اکتشاف.

شرکت شما در این همایش چگونه حضور خواهد داشت؟

گروه زرمش در این نمایشگاه بین‌المللی ابتدا خود و توانمندی‌های این گروه را معرفی می‌کند. سپس مدیران و کارشناسان شرکت از پنل استفاده می‌کنند و سطح علمی و فنی گروه زرمش را ارتقا می‌دهند.

همچنین آشنایی با دیگر مکتشفان ایران‌زمین و ارتباط‌ با آنها، از دیگر اهداف حضور ما در این همایش است. از طرفی لازم است شرکت‌هایی که توان مالی حضور در چنین همایش‌هایی را دارند به آن رونق دهند.

دومین همایش و نمایشگاه تخصصی بین‌المللی اکتشاف مواد معدنی IRAN GMEX با نگرش ویژه بر توسعه پایدار ۸ تا ۱۰ بهمن‌ماه ۹۷ در هتل المپیک تهران برگزار می‌شود.

منبع: روزگار معدن