در حالی که ایران با دومین ذخایر عظیم گازی جهان، پتانسیل تبدیل شدن به غول انرژی منطقه را دارد، کارشناسان هشدار می‌دهند: هر لحظه تأخیر در توسعه میادین مشترک نفت و گاز، نه تنها سهم ملی را به رقبایی چون قطر واگذار می‌کند، بلکه سرمایه نسل‌های آینده را به باد می‌دهد. توسعه این میادین، فراتر از یک ضرورت اقتصادی، به یک الزام امنیتی و بقا تبدیل شده است – اما تحریم‌ها، کمبود سرمایه و فناوری، سد راهی سخت بر سر این مسیر حیاتی نهاده‌اند.

امسال، با اضافه شدن ۶ هواپیمای جدید به ناوگان هوایی مسافری کشور، ظرفیت حمل‌ونقل هوایی ایران افزایش قابل توجهی یافته است. این اقدام نه تنها نشان‌دهنده تلاش دولت و بخش خصوصی برای توسعه زیرساخت‌های هوایی است، بلکه می‌تواند پاسخگوی افزایش تقاضای سفرهای داخلی و خارجی باشد.

فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران، بار دیگر کشور را در معرض تحریم‌های سازمان ملل قرار داد. علی اصغر زرگر، کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با ما توضیح می‌دهد که این تحریم‌ها علاوه بر فشار بر اقتصاد ایران، فرصت سودآوری قابل توجهی برای برخی کشورهای همسایه و شرکت‌های خارجی ایجاد کرده و بخش‌هایی از تجارت و سرمایه‌گذاری ایران را به نفع دیگران تغییر داده است.

فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت ایران ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل، اگرچه به معنای تحریم‌های شدید و فشارهای خارجی بیشتر است، اما می‌تواند نقطه عطفی برای بازآرایی ساختاری اقتصاد کشور باشد. این شرایط، با ایجاد انگیزه برای تقویت سرمایه‌گذاری داخلی، توسعه صنایع بومی و هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد، فرصت ایجاد یک الگوی رشد پایدار و مقاوم در برابر شوک‌های خارجی را فراهم می‌آورد.

ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی به تقریبا ۲۰ میلیارد دلار منابع مالی نیاز دارد. با توجه به وضعیت کنونی نظام بانکی، تورم بالا، نرخ بهره سنگین و محدودیت درآمدی خانوارها که امکان پرداخت اقساط کلان را ندارند، تأمین این حجم سرمایه تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد.

در اقدامی هماهنگ و بی‌سابقه، آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌های جدیدی علیه بخش انرژی روسیه اعمال کردند؛ از هدف قرار دادن غول‌های نفتی روسنفت و لوک‌اویل تا ممنوعیت کامل واردات ال‌ان‌جی مسکو و گسترش فهرست ناوگان سایه، این دور تحریم‌ها فشار اقتصادی بر کرملین را به اوج می‌رساند.

در شش‌ماهه دوم سال، پایتخت‌نشینان با موجی از بحران‌ها و چالش‌های تکراری اما عمیق‌تر روبه‌رو می‌شوند؛ بحران‌هایی که به‌ویژه با آغاز فصل سرما، شدت و گستره بیشتری پیدا می‌کنند. در صدر این فهرست، آلودگی هوا قرار دارد که هر سال از اواسط پاییز تا اواخر زمستان، کیفیت زندگی شهروندان را به‌طور جدی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی، تردد خودروهای فرسوده، و وارونگی دما باعث می‌شود شاخص کیفیت هوا در بیشتر روزهای این فصل‌ها به محدوده «ناسالم» یا حتی «خطرناک» برسد. در نتیجه، تعطیلی مدارس، توصیه‌های بهداشتی مکرر و فشار مضاعف بر بیماران تنفسی به بخشی از زندگی روزمره پایتخت بدل می‌شود.

با توجه به رویکرد جدید ایران و پاکستان برای توسعه مبادلات تجاری، رفع موانع مرزی و فعال‌سازی گمرکات می‌تواند تأثیر مستقیمی بر بازار کالاهای اساسی در ایران داشته باشد.

در حالی که ایران با تصویب پالرمو و CFT گام نخست خروج از لیست سیاه FATF را برداشته، رئیس مرکز اطلاعات مالی از تمرکز این نهاد بر اثبات اجرایی بودن اصلاحات قانونی خبر داد و تأکید کرد تعاملات تازه تهران با FATF روزبه‌روز گسترش می‌یابد، در عین حال بیانیه اخیر این گروه درباره تحریم‌های مکانیسم ماشه را صرفاً اجرای قطعنامه‌های قدیمی شورای امنیت دانست.

سخنگوی دولت از خط فقر ۶ میلیون و ۱۲۸ هزار و ۷۳۹ تومانی ماهانه برای هر فرد در سال ۱۴۰۳ خبر داد؛ محاسباتی که نرخ فقر را به ۳۶ درصد رسانده و بالاترین سطح از ابتدای دهه ۱۳۹۰ است. تورم مزمن بالای ۳۰ درصد، رشد اقتصادی ناکافی ۳.۱ درصدی، شوک‌های ارزی و سیاسی، و سیاست‌های حمایتی ناکارآمد، اقشار متوسط و فرودست را به تله فقر کشانده و پدیده شاغلان فقیر را گسترش داده‌اند. کارشناسان بر لزوم کاهش ریسک‌های سیاسی، اصلاحات اقتصادی و مهار تورم برای جلوگیری از فاجعه سوءتغذیه و تهی شدن سفره‌ها تأکید دارند.

محمدصادق قنادزاده، معاون خدمات تجاری سازمان توسعه تجارت، از رشد ۳۰ درصدی تجارت با اتحادیه اوراسیا و رکوردشکنی ۵۸ میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی خبر داد. او با اشاره به بازنگری نقشه تجارت کشور و تقویت همکاری با سازمان‌های بین‌المللی مانند بریکس و شانگهای، تأکید کرد که ایران با وجود تحریم‌ها و مکانیسم ماشه، تهدیدها را به فرصت‌هایی برای توسعه تجارت تبدیل کرده است.

در دنیای امروز، بازار انرژی به‌ویژه نفت و گاز، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد جهانی، همواره در حال تغییر و تحول است. در این میان، کشورهای خاورمیانه با دارا بودن منابع عظیم انرژی، نقش کلیدی در تأمین نیازهای جهانی ایفا می‌کنند. ایران و امارات متحده عربی، دو کشور مهم در این منطقه، با ویژگی‌ها و سیاست‌های متفاوت خود، در تلاش برای بهره‌برداری بهینه از منابع انرژی هستند.

بانک جهانی در گزارش جدید خود با ترسیم چشم‌اندازی تیره برای اقتصاد ایران، از رشد منفی ۱.۷ درصدی و تورم ۴۹ درصدی در سال جاری خبر داده است. مرتضی افقه، اقتصاددان، هشدار می‌دهد که تداوم تحریم‌ها و تنش‌های سیاسی می‌تواند اقتصاد را به ورطه‌ای عمیق‌تر از پیش‌بینی‌ها بکشاند.

یک نماینده مجلس با تأکید بر قدرت دفاعی کشور گفت: اگر دشمن فعلاً حمله نمی‌کند، به این دلیل است که توان مقابله با سامانه‌های موشکی و ضدموشکی ما را ندارد. او همچنین هشدار داد که حفظ انسجام و ثبات اقتصادی مردم، کلید مأیوس کردن دشمن و جلوگیری از ناامنی اجتماعی است و دولت باید با کنترل قیمت و تخصیص یارانه به کالاهای اساسی، ثبات معیشتی را تضمین کند.

یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه متاسفانه در حال محاصره شدن با کریدورهای منطقه‌ای هستیم، گفت: کشورها کریدورهایی را بدون حضور ایران طراحی می‌کنند که این امر می‌تواند تهدید امنیت ملی ما محسوب شوند و باید برای مدیریت این کریدورها استراتژی داشته باشیم.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مدعی شد که نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، وعده توقف خرید نفت از روسیه را داده، اما در غیر این صورت، تعرفه‌های «سنگین» بر کالاهای هندی ادامه خواهد یافت. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که هند انکار تماس تلفنی را کرده و آمارها نشان‌دهنده افزایش ۲۰ درصدی واردات نفت روسیه به هند است.

دیگر نمی‌توان از بحران مسکن تنها به‌عنوان یک شاخص اقتصادی سخن گفت؛ این بحران اکنون به مسئله‌ای انسانی و اجتماعی بدل شده است. در خیابان‌های شلوغ تهران تا محله‌های آرام شهرهای اروپایی، صدای نارضایتی از گرانی مسکن و اجاره‌های نجومی به گوش می‌رسد. خانه، که باید مأمن آرامش باشد، به یکی از دست‌نیافتنی‌ترین آرزوهای طبقه متوسط و حتی قشر کارگر تبدیل شده است.

در سال‌های اخیر، عربستان سعودی با تمرکز بر برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰، تلاش کرده است از وابستگی شدید به درآمدهای نفتی بکاهد و اقتصاد خود را متنوع کند. این کشور سیاست‌های اقتصادی تازه‌ای را به‌کار گرفته که شامل اصلاحات مالی، تشویق سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه زیرساخت‌های کلان است. این رویکرد به عربستان امکان داده تا با سرعت قابل توجهی در شاخه‌های غیرنفتی، به‌ویژه گردشگری و صنایع خلاق، رشد کند و خود را در منطقه به‌عنوان مقصدی پیشرو معرفی نماید.

«سید عباس عراقچی»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، با تأکید بر اینکه سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها (اسنپ‌بک) فعال نشده است، اعلام کرد که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در ۲۶ مهر ۱۴۰۴ منقضی شده و تمامی محدودیت‌های این شورا علیه ایران به‌طور کامل برداشته شده است. وی افزود که این موضع مورد حمایت گسترده کشورهای متعدد، از جمله روسیه و چین، قرار دارد و موضوع ایران از دستورکار شورای امنیت خارج می‌شود.

طرح نهضت ملی مسکن که در ابتدا به‌عنوان بزرگ‌ترین و جامع‌ترین برنامه دولت برای مقابله با بحران خانه‌دار نشدن مردم معرفی شد، امروز با چالشی جدی در مسیر اجرا روبه‌روست. هرچند هدف اصلی این طرح، تأمین مسکن برای اقشار متوسط و کم‌درآمد و کاهش فاصله میان توان مالی مردم و قیمت واقعی مسکن بود، اما در عمل، نشانه‌هایی از انحراف از اهداف اولیه و کندی در اجرای آن مشاهده می‌شود.