پس از شش سال دوری از مذاکرات مستقیم، گروه ویژه اقدام مالی (FATF) ایران را برای گفت‌وگو در مادرید دعوت کرده است تا راه‌های خروج از لیست سیاه و تعلیق اقدامات مقابله‌ای بررسی شود. اما آیا ایران می‌تواند موانع داخلی، از اختلافات مجلس و دولت تا تصویب لوایح باقی‌مانده، را پشت سر بگذارد؟ کارشناسان معتقدند این مسیر نه‌تنها زمان‌بر است، بلکه هنوز در مراحل ابتدایی خود متوقف مانده است.

ایران با رونمایی از مسیر ریلی جدید به چین و تقویت پیوندهای تجاری با آسیای مرکزی، در تلاش است تا با تنوع‌بخشی به شرکای اقتصادی خود، فشار تحریم‌های غرب را کمرنگ کند. این چرخش استراتژیک نه‌تنها جایگاه ایران را به‌عنوان گره‌ای کلیدی در تجارت اوراسیا تقویت می‌کند، بلکه راه را برای دسترسی سریع‌تر و امن‌تر به بازارهای جهانی هموار می‌سازد.

ایران در مواجهه با تشدید تحریم‌های آمریکا و تنش‌های ژئوپلیتیکی، ذخایر شناور نفت خام خود را به حدود ۳۳ میلیون بشکه افزایش داده است. این حجم، که عمدتاً در نزدیکی مالزی و سنگاپور ذخیره شده، بالاترین میزان در پنج سال اخیر است و نشان‌دهنده چالش‌های جدی در فروش نفت این کشور در بازارهای جهانی است.

در حالی که برخی کشورهای اروپایی با هیاهوی تبلیغاتی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران سخن می‌گویند، کارشناسان معتقدند این تهدید نمی‌تواند خللی در صادرات روبه‌رشد نفت ایران ایجاد کند. با وجود تحریم‌های گسترده آمریکا، ایران با تکیه بر تجربه و ابتکارات خود، همچنان با قدرت در بازار جهانی نفت حضور دارد و مکانیسم ماشه عملاً ابزار جدیدی برای محدودسازی تجارت نفتی ایران در اختیار ندارد.

چین در آستانه ضرب‌الاجل اروپا، با حمایت قاطع از ایران، مخالفت خود را با تحریم‌های جدید علیه برنامه هسته‌ای تهران اعلام کرد و مکانیسم «اسنپ‌بک» را غیرقانونی خواند.

در آستانه مذاکرات سرنوشت‌ساز ایران با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در مادرید، فعالان اقتصادی و اعضای اتاق بازرگانی ایران بر ضرورت پذیرش استانداردهای بین‌المللی برای تسهیل تجارت و کاهش هزینه‌های مبادلات تأکید دارند. این مذاکرات که پس از تصویب کنوانسیون پالرمو و دعوت رسمی از هادی خانی، دبیر شورای عالی پیشگیری و مقابله با پولشویی، برگزار می‌شود، می‌تواند راه را برای خروج ایران از لیست سیاه FATF و عادی‌سازی روابط اقتصادی هموار کند.

فرانسه، آلمان و بریتانیا در نامه‌ای رسمی به سازمان ملل، ضرب‌الاجل ۹ شهریور (۳۱ آگوست) را برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران تعیین کردند. این سه کشور تهدید کرده‌اند که در صورت عدم همکاری ایران، مکانیسم "اسنپ‌بک" را فعال کرده و تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران را بازمی‌گردانند.

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق بازرگانی ایران تأکید کرد که پذیرش FATF می‌تواند هزینه‌های مبادلات تجاری ایران را کاهش داده و راه را برای ارتباط بانکی با جهان هموار کند. در شرایطی که تحریم‌های آمریکا همچنان سایه‌ای سنگین بر اقتصاد ایران دارد، پیوستن به کنوانسیون‌های بین‌المللی می‌تواند مسیر تجارت، سرمایه‌گذاری خارجی و حتی واردات کالاهای ضروری مانند دارو را تسهیل کند.

بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و تشدید تحریم‌های آمریکا علیه شبکه تجارت نفت ایران، ذخایر شناور نفت این کشور را به بالاترین سطح در پنج سال گذشته رسانده است. با کاهش خرید چین و انباشت بیش از ۳۳ میلیون بشکه نفت در تانکرهای سرگردان در آب‌های سنگاپور و مالزی، ایران با چالش‌های بی‌سابقه‌ای در صادرات نفت خود مواجه شده است. این وضعیت، اقتصاد ایران و بازارهای جهانی نفت را در موقعیتی حساس قرار داده است.

در بحبوحه جنگ ۱۲ روزه‌ای که بیم جهش ارزی و اختلال در تأمین کالاهای اساسی را به همراه داشت، اقتصاد ایران با مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ، از بحران احتمالی عبور کرد. از عملکرد سریع دولت و بانک مرکزی در مهار نوسانات نرخ ارز گرفته تا واردات بی‌سابقه طلا در سال ۱۴۰۳ و تداوم تأمین ارز برای کالاهای حیاتی، همگی نشان از آمادگی زیرساخت‌های اقتصادی کشور دارد. در این میان، همدلی مردم، نقش آفرینی رسانه‌ها و آرامش روانی ایجادشده از سوی سیاست‌های مالی، همچون سپری مقاوم در برابر تهدیدهایی چون «مکانیزم ماشه» عمل کرده‌اند؛ تهدیدی که به گفته کارشناسان، دیگر اثر جدی بر اقتصاد ایران ندارد.

مرتضی عزتی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، در گفت‌وگویی به بررسی راهکارهای مدیریت اقتصاد ایران در شرایط پیچیده کنونی پرداخت. او معتقد است که برای بهبود وضعیت اقتصادی، باید بر روابط تجاری با کشورهایی که به تحریم‌های بین‌المللی پایبند نیستند و تقویت تولید داخلی تمرکز کرد.

حمیدرضا جیهانی، پژوهشگر اقتصادی، در گفتگویی با اشاره به گمانه‌زنی‌ها درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تأکید کرد که این موضوع تهدیدی برای اقتصاد ایران نیست. او معتقد است که برخلاف ادعاهای برخی رسانه‌های خارجی، اقتصاد کشور با تکیه بر سیاست‌های ارزی و تجاری هوشمندانه، از ثبات و قدرت بیشتری برخوردار شده است.

صنعت خودرو، به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین صنایع جهان، به زنجیره‌های تأمین جهانی و فناوری‌های پیشرفته وابسته است. اما ایران‌خودرو، در اوج تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی، نه‌تنها متوقف نشد، بلکه با افزایش تولید، تاب‌آوری اقتصادی ایران را به رخ کشید. این دستاورد در مقایسه با غول‌های جهانی مانند تویوتا و فورد، که در برابر بحران‌های کوچک‌تر فلج شدند، یک شاهکار صنعتی است.

در جریان سفر خارجی مسعود پزشکیان در قامت رئیس‌جمهور به همسایه شرقی، توافق تاریخی تجارت آزاد میان ایران و پاکستان به امضا رسید؛ توافقی راهبردی که فراتر از گسترش مبادلات دوجانبه، به عنوان گامی بلند در مسیر خنثی‌سازی تحریم‌ها و تقویت همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای ارزیابی می‌شود.

در حالی که دهمین سالگرد توافق هسته‌ای برجام به‌جای جشن دستیابی به ثبات اقتصادی، با سایه سنگین بازگشت تحریم‌ها و تنش‌های فزاینده منطقه‌ای همراه شده است، آینده اقتصاد ایران بیش از هر زمان دیگری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. حملات بی سابقه اسرائیل و ایالات متحده به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، تهران را به سمت تعلیق همکاری‌های داوطلبانه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سوق داده؛ اقدامی که سه کشور اروپایی عضو برجام را برای فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» مصمم‌تر کرده است. هم‌زمان، بازارها و فعالان اقتصادی با نگرانی به سه سناریوی پیش رو می‌نگرند: بازگشت تحریم‌های شورای امنیت و انزوای بیشتر اقتصاد، تشدید درگیری‌های نظامی که می‌تواند زنجیره تأمین و مسیرهای تجاری ایران را مختل کند، و در نهایت، امکان دستیابی به توافقی تازه که هرچند می‌تواند التهاب بازارها را کاهش دهد، اما در شرایط کنونی احتمال آن اندک به نظر می‌رسد. در چنین فضایی، تاب‌آوری اقتصاد ایران و توانایی آن برای عبور از این گرداب تحولات، به مهم‌ترین پرسش پیش‌روی سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی تبدیل شده است.

در حالی که برخی شواهد حکایت از تلاش غرب برای احیای فشارهای چندجانبه بر ایران دارد، دولت و وزارت نفت خود را برای سناریوی بازگشت تحریم‌های سازمان ملل آماده کرده‌اند. این بار اما فضای مواجهه با گذشته تفاوت‌هایی دارد. تجربه تحریم‌های شدید در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ و همچنین تحریم‌های ثانویه پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷، درسی مهم برای سیاستگذاران انرژی کشور بود. اکنون مسئولان تلاش می‌کنند تا با رویکردی پیش‌دستانه، تبعات منفی احتمالی را به حداقل برسانند.

رئیس‌جمهور اوکراین با صدور دستوری تازه، تحریم‌های جدیدی علیه ایران، روسیه، چین و امارات متحده عربی اعمال کرد.

همزمان با تصویب قانون FIT۲۱ در آمریکا شرکت تتر صدها حساب مرتبط با ایرانیان را در بلاک‌چین مسدود کرد.

در سایه تحریم‌های سنگین آمریکا و تبعات جنگ ۱۲ روزه، ایران نه‌تنها تسلیم فشارهای جهانی نشد، بلکه با ثبت رکوردهای بی‌سابقه در صادرات نفت، اقتدار خود را به رخ کشید. گزارش‌های بین‌المللی از افزایش صادرات نفت ایران به ۱.۸ میلیون بشکه در روز در ژوئن ۲۰۲۵ خبر می‌دهند؛ دستاوردی که نتیجه تدابیر هوشمندانه، دیپلماسی اقتصادی قوی و ایثار کارکنان صنعت نفت است.

ورود رسمی بیمه سایبری به ایران؛ رئیس کل بیمه مرکزی خبر داد که به زودی نخستین شرکت بیمه تخصصی در زمینه بیمه سایبری و تکافل مجوز فعالیت می‌گیرد؛ اقدامی که می‌تواند صنعت بیمه را وارد فاز نوینی از تخصصی‌سازی و هم‌راستا شدن با نیازهای روز جامعه کند.