برگزارکننده را کالا نبینیم/ روز نمایشگاه ها در تقویم ملی ثبت شود

نگاه به صنعت نمایشگاهی نباید نگاهی کالایی باشد. تا زمانی که ما از طریق دادن غرفه و پرداخت وجه از سوی فعالان صنعت نمایشگاهی درآمد کسب می‌کنیم به نتیجه‌ای که مد‌‌نظر داریم نمی‌رسیم.

گستسرش نیوز: شاید یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های سال ۹۸ در عرصه صنعت نمایشگاهی، انتصاب یکی از چهره‌های شناخته‌شده برگزاری رویدادها به عنوان عضو جدید هیات‌مدیره در نمایشگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران بوده است.

نلسون حضرتی، رئیس انجمن نمایشگاه‌های ایران با حکم وزیر صنعت، معدن و تجارت به عنوان بازوی توانمند اجرایی به گروه نمایشگاهی در سایت تهران اضافه شد تا بدین ترتیب، توقع فعالان نمایشگاهی از بروز برخی تغییرات مثبت در حوزه برگزاری رویدادهای نمایشگاهی افزایش پیدا کند.

حضرتی در گفت‌وگوی تفصیلی با گسترش نیوز ضمن ارائه مهم‌ترین برنامه‌های خود برای بهبود ساختارهای اجرایی و محتوایی در صنعت نمایشگاهی، بر اهمیت برپایی روز جهانی نمایشگاه‌ها در سایت تهران و حضور همه‌جانبه و گسترده فعالان این عرصه در قالب یک ضیافت ملی تاکید کرد. وی همچنین نقش رسانه‌ها را در پیشبرد اهداف صنعت نمایشگاهی اثرگذار دانست و ابراز امیدواری کرد که در آینده جایگاه از‌دست‌رفته رسانه‌های تخصصی دوباره به این فضای صنعتی بازگردد. با صمت همراه باشید:

مهم‌ترین نیاز صنعت نمایشگاهی را چه می‌دانید و در جایگاه تازه‌ای که کسب کرده‌اید چه برنامه‌هایی برای رفع کاستی‌ها در نظر دارید؟

برگزاری نمایشگاه در دنیا پیشینه‌ای در حدود ۲ قرن دارد و در هر کشوری به عنوان یک بستر تخصصی برای ارائه توانمندی، مورد توجه است.

کشور ما نیز با توجه به شعار «رونق تولید» که امسال از سوی رهبر معظم انقلاب نام‌گذاری شد، نیازمند تاکید و تمرکز هر چه بیشتر بر موضوع رونق تولید است. این امر زمانی تحقق خواهد یافت که ما در عرصه‌های بین‌المللی فرصتی برای ارائه توانمندی‌های خود پیدا کنیم.

برگزاری نمایشگاه یک امر تخصصی است که جامعه بزرگی از متخصصان و کارشناسان را در‌بر‌می‌گیرد. در ایران البته فعالان حرفه‌ای نمایشگاهی بسیار کم هستند و شاید تعداد این افراد کمتر از ۱۰۰ نفر باشد که این میزان از افراد صاحب‌نظر برای صنعت به این بزرگی کم هستند.

نباید فراموش کنیم که در کشور نیازمند بخش آموزشی صنعت نمایشگاهی هستیم تا با این کار آموزش را از پایه و ابتدا با اصول مشخص و مدون پیش ببریم. حتی نیازمند آن هستیم تا یک رشته دانشگاهی برای صنعت نمایشگاهی تعریف کنیم که به صورت تخصصی و حرفه‌ای به تربیت علاقه‌مندان پرداخته باشیم.

این خبر را برای نخستین‌بار در این مصاحبه مطرح می‌کنم. برای نخستین‌بار در کشور مجموعه انجمن نمایشگاه‌های ایران با همکاری دانشگاه امیرکبیر قرار است تفاهمنامه‌ای امضا کنند که بر مبنای آن، رشته مدیریت تخصصی نمایشگاهی ایجاد خواهد شد. به طور قطع‌ با ایجاد یک رشته با محوریت توسعه علوم نمایشگاهی و جذب دانشجو گام موثری در ایجاد علم توسعه نمایشگاهی برداشته خواهد شد.

ساختار مدیریت یک مجموعه بین‌المللی چون صنعت نمایشگاهی، متفاوت با فضاهای معمول و متعارف اجرایی در کشور است. بنابراین، افراد ماهر و مدیران کارکشته‌ای را نیاز دارد.

فضای نمایشگاهی یک فضای جهانی برای تعامل با دنیا است و زمانی می‌توان در این مسیر کار اثرگذاری کرد و موفق بود که روابط بین‌المللی خود را به‌درستی بشناسیم و در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی خارجی کشور سهمی داشته باشیم. زمانی این امر امکان‌پذیر است که به فعالان صنعت نمایشگاهی در داخل و خارج کشور احترام گذاشته شود.

نگاه به صنعت نمایشگاهی نباید نگاهی کالایی باشد. تا زمانی که ما از طریق دادن غرفه و پرداخت وجه از سوی فعالان صنعت نمایشگاهی درآمد کسب می‌کنیم به نتیجه‌ای که مد‌‌نظر داریم نمی‌رسیم. اگر چنین نگاهی حاکم شود صنعت نمایشگاهی به طور قطع‌ به سمت نابودی پیش خواهد رفت.

باید نگاه‌ها عوض شود و دیگر فقط انتفاعی نباشد. برخی از سیاست‌گذاران حوزه نمایشگاهی و چه بسا خود ما به عنوان مدیران نمایشگاهی فکر می‌کنیم وظیفه نمایشگاه فقط کسب درآمد است یا حتی نهاد‌های خدمات‌رسان هم این استنباط ذهنی را دارند که چرا نمایشگاه‌ها با توجه به پول‌ساز بودن نباید پول، آب برق مالیات و... بدهند. این نگاه حتی در خارج از نظام‌‌های اجرایی نیز وجود دارد. با این طرز تفکر به یقین نمایشگاه‌ها آسیب می‌بیننند.

‌در این زمینه پیشنهاد شما برای برون‌رفت از بحران‌های موجود چیست؟

باید نگاه خود را به نحوه اداره یک نمایشگاه عوض کنیم. در واقع بهتر است در نظر داشت که نمایشگاه یک نهاد اجرایی نیست که بتوان مانند یک نهاد اجرایی با آن رفتار کرد یا یک بنگاه اقتصادی هم نیست که مثل یک بنگاه اقتصادی با آن رفتار شود. درآمد حاصل از ‌‌صنعت نمایشگاهی باید علاوه‌بر اینکه‌ به صورت پایدار در‌بیاید، ‌به عنوان یک ابزار در مسیر توسعه مورد توجه باشد تا بدین ترتیب اثر مطلوب خود‌ را بر جای بگذارد.

‌آلمان به منزله صنعتی‌ترین کشور جهان که به عنوان پیشتاز صنعت نمایشگاهی در جهان شناخته می‌شود با داشتن حدود ۷‌.۲ میلیون متر‌مربع فضای نمایشگاهی، بیشترین حجم از نظر کمی و کیفی را در حوزه برپایی رویدادهای بین‌المللی دارد‌ به طوری که صنعتگران آن کشور و سایر کشورهای جهان برای عرضه محصولات خود به نمایشگاه‌های آلمان می‌روند. نگاهی که در این سرزمین وجود دارد دارای رویکرد رفتاری و برنامه‌ای مدرن است که با نگاه فیزیکی در کشور ما تفاوت بسیاری دارد.

شاید جالب باشد اگر بدانید که فضای صنعتی کشور ما نسبت به آلمان خیلی بیشتر و وسیع‌تر است. ما در ایران شهرک‌های صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی، مناطق آزاد و سوله‌های بلاتکلیف بسیاری داریم که بسیاری از آنها قرار بوده فعال و اثرگذار باشند اما حتی با پرداخت وام نیز موفقیتی در آنها حاصل نشده و نیمه‌کاره رها شده‌اند.

در آلمان اما فضای صنعتی بسیار کوچک‌تر از فضایی است که ما در ایران شاهدش هستیم. در واقع بر موارد کیفی تاکید بیشتری شده تا موارد کمی. پس باید گفت که با نگاه و رویکرد توسعه فیزیکی به جایی نخواهیم رسید. اگر چنین بود با وجود بالا بودن توسعه فیزیکی ما نسبت به آلمان از آن کشور جلوتر و حتی قوی‌تر می‌بودیم اما می‌بینیم که این‌طور نیست.

در هر صنعتی اگر قرار است توسعه‌ای ایجاد شود باید این توسعه در رویکرد رفتارهای کاری و برنامه‌ها و صد البته در نگاه ما باشد.

‌در آستانه روز جهانی نمایشگاه‌ها قرار داریم. درباره ماهیت این روز و اثری که می‌تواند داشته باشد، چه ارزیابی و نظری دارید؟

روز جهانی نمایشگاه‌ها سبب هم‌آوایی، هم‌گرایی و هم‌سویی بیشتر در صنعت نمایشگاهی خواهد شد. به نظر من باید این روز در تقویم رسمی کشور ثبت شود و این پیام را در ذهن عامه مردم جا‌بیندازد که نمایشگاه فقط محل عرضه و فروش مواد غذایی و جشنواره فروش نیست و نباید رویدادهای کم‌اهمیت و سطحی را با نمایشگاه اشتباه گرفت.

در حوزه تخصصی صنعت نمایشگاهی بهتر است به سمت هدف‌گذاری درست حرکت کنیم. در این مسیر باید یک سوال مشخص را از خود بپرسیم؛ اینکه نمایشگاه قرار است در رشد اقتصاد کشور موثر باشد یا خیر. اگر قرار است موثر باشد باید معیاری برای آن تعریف شود و میزان تاثیری‌پذیری آن در رشد اقتصاد کشور ملموس باشد.

برای مثال، می‌گوییم اقتصاد کشور یک درصد رشد داشته و این ارتقا مرهون صنعت نمایشگاهی است. اگر مطمئن باشیم که این یک درصد رشد اقتصادی که از آن حرف می‌زنیم واقعیت دارد، یعنی یک عدد خیلی خیلی بزرگ در اقتصاد کلان ایران.

زمانی که در مسیر توسعه اقتصادی کشور، درصد و سهمی را برای نمایشگاه تعریف ‌کنیم یعنی جایگاه بسیار والایی را در حوزه صنعت نمایشگاهی ایجاد کرده‌ایم و این مهم جز با برنامه‌ریزی و اجرای درست محقق نخواهد شد.

ما با برنامه‌ریزی و ارائه راهکارها با یک تیم و رهبری به نتایج خوبی خواهیم رسید، نه اینکه فقط در همایش‌ها مناسبت‌ها و کنفرانس‌ها سخنرانی کنیم‌‌. تنها بیان این حرف‌ها به جایی نخواهد رسید.

تعیین مسئولیت و به سرانجام رساندن آن در پایان هر سال مشخص می‌کند که ما چه میزان در کار خود موفق بوده‌ایم. برای مثال، اگر امسال ۲۰ نفر جمع شدیم و ۲۰ مسئولیت تعریف کردیم در پایان سال شاهد باشیم که این ۲۰ مسئولیت را به شکل درست به ‌سرانجام رسانده‌ایم در این صورت می‌توان گفت‌ موفق بوده‌ایم. اگر هم نه که باید دلایل و مشکلات احتمالی را بررسی کنیم که چرا نتوانستیم موفق شویم.

مهم‌ترین نیاز امسال ما در برگزاری روز جهانی نمایشگاه‌ها چیست؟ چه پیامی باید در عرصه بین‌المللی برای برپایی این جشن به کشورهای دیگر مخابره کنیم؟

هدف اصلی برگزاری روز جهانی نمایشگاه‌ها ایجاد هم‌بستگی جهانی بین تمامی فعالان این صنعت است. به همین منظور هر کشور به فراخور توانمندی‌های خود در این رویداد شرکت می‌کند و آن را گرامی می‌دارد.

در ایران نیز در دو سال گذشته شاهد برگزاری این ضیافت بودیم که فعالان صنعت دور هم جمع شده‌اند و برخی تصمیم‌ها مهم نیز با انتفاع جمعی گرفته شده است. اکنون بهتر است جشن سال جدید را به یک ضیافت رسانه‌ای تبدیل کنیم و حرف‌های‌مان را از این طریق در فضای نمایشگاهی بزنیم. بیان دیدگاه‌های ما جز به فعالیت‌رسانه‌ای امکان‌پذیر نخواهد بود.

در این حوزه ما باید از تمامی فعالان حوزه صنعت نمایشگاهی و رسانه‌های کشور دعوت کنیم تا پیام روز جهانی ‌نمایشگاه‌ها را به دنیا مخابره کنند.

توانمندی‌های ما در حوزه صنعت نمایشگاهی از دیرباز بسیار قابل توجه بوده است. برای مثال، سایت تهران در زمان خودش از بهترین سایت‌های جهان بوده و زمانی که در کشورهای منطقه چیزی به عنوان نمایشگاه وجود نداشت، ما رویدادهای بین‌المللی داشتیم. همچنین در نخستین اکسپو جهانی حضور فعالی داشتیم در حالی که فقط ۲۱ کشور در نخستین اکسپو جهانی شرکت کرده بودند. ایران نیز به دستور امیرکبیر یکی از این کشورها بوده است. با ‌چنین پیشینه و تجربه‌ای باید بتوانیم امروز جهانی برخورد کنیم و از رکود و مشکلاتی که داریم عبور کنیم. امروز باید با دنیای بیرون خودمان حرف بزنیم نه با خودمان.

به‌تازگی یک بخشنامه به صورت خصوصی و به دور از فضای رسانه‌ای از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به ۹ استان ابلاغ شد که بر اساس آن خانه‌های صنعت و معدن استانی مسئولیت صدور مجوزها را در قبال رویدادهای نمایشگاهی بر‌عهده می‌گیرند. گویی‌ وزیر صنعت، معدن و تجارت مخالف این امر بوده و اجازه اجرای بخشنامه را نداده هرچند هنوز نامه‌ای را به صورت رسمی جایگزین ابلاغیه قبلی نکرده است. در هر حال شما جزو نخستین معترضان به این تصمیم بودید. این طرح از نظر شما چه ایرادهایی داشت؟

مهم‌ترین مشکل ما در حوزه نمایشگاهی نداشتن متولی واحد است که سبب بروز آسیب‌های جدی در این حوزه شده است. نباید فراموش کنیم که در استان‌های مختلف نوع سرمایه‌گذاری در صنعت نمایشگا‌هی متفاوت است. شهرداری‌ها، سازمان‌های همیاری، اتاق‌های بازرگانی، اتاق‌های تعاون بخش خصوصی، اصناف و... هرکدام به شکل‌های متفاوت در حوزه برپایی رویدادها سرمایه‌گذاری کردند.

با توجه به اینکه این سایت‌ها نیز با سرمایه بخش خصوصی راه‌اندازی شدند و این مجموعه‌ها در آن حوزه سرمایه‌گذاری کردند، به نوعی خودشان را متولی نمایشگاه‌ها می‌دانند نمی‌توانند قبول کنند که دیگران به جای آنها تصمیم بگیرند.

این نگاه البته بسیار درست است و من از آن حمایت می‌کنم. به اعتقاد من برای اداره صنعت نمایشگاهی باید از بدنه همین صنعت استفاده کرد. پس طرحی که وزارت صنعت، معدن و تجارت به اشتباه راه انداخت در صورت اجرا می‌توانست آثار مخربی داشته باشد.

تصمیم ما این است که در آینده و برای جلوگیری از وقوع دوباره چنین اتفاق‌هایی، با تدوین یک لایحه حمایتی، در حوزه صنعت نمایشگاهی و ارسال آن به دولت و سپس تصویب مجلس شورای اسلامی، گامی برای ساماندهی برگزاری رویدادهای نمایشگاهی برداریم.

تدوین این لایحه این امکان را به ما خواهد داد تا تکلیف چند دغدغه اصلی فعالان نمایشگاهی را برطرف کنیم. اینکه چگونه باید یک رویداد را برگزار کنیم، وضعیت مجوزها به چه صورت باید باشد، چند سایت باید داشته باشیم و کدام سایت‌ها واقعا بین‌المللی هستند.

غیر از اینها مهم است که سایت‌های منطقه‌ای از سایت‌های محلی تفکیک شوند و دسته‌بندی‌های موردنظر نرخ اجاره فضای نمایشگاهی را هم مشخص کند.

در پایتخت نیز شاهد هستیم که چند مجموعه نمایشگاهی وجود دارد و همگی آنها هم مدعی هستند! باید توجه داشت که نمایشگاه یک علم است و فقط با داشتن یک فضای باز و چند سوله نمی‌توان ادعای کار نمایشگاهی داشت.

سخن پایانی اینکه راه برون‌رفت صنعت نمایشگاهی از چالش‌های موجود هم‌بستگی و اتحاد همه فعالان است. امیدوارم با هم‌فکری همه افرادی که در این مجموعه بزرگ کار می‌کنند بتوانیم خیلی زود لایحه صنعت نمایشگاهی را به تصویب و اجرا برسانیم.