«ایران» بهشتی برای دلالان

مهدی پازوکی/ کارشناس اقتصادی

گسترش نیوز:‌ یکی از نیاز‌های اساسی اقتصاد ایران برای افزایش تولید داخلی و سرمایه‌گذاری خارجی، تسهیل فضای کسب و کار است. مهم‌ترین رکن برای مساعد نمودن فضای کسب و کار، ایجاد شفافیت در اقتصاد است؛ موضوعی که در کشور ما آن طور که باید دیده و به آن پرداخته نمی‌شود. این در حالیست که این شفافیت در همه حوزه‌ها باید دیده شود؛ زیرا دانستن حق مردم است، همه افراد باید بدانند مدیران، نمایندگان و مقامات کشوری چگونه و از چه طریقی زندگی می‌کنند.

متأسفانه امروز بخشی از درآمد‌های قاچاق، رشوه و رانت خواری که پول‌های کثیف هستند وارد اقتصاد ما و تبدیل به پول‌های تمیز شده‌اند که این امر مانع از همکاری بانک‌های بزرگ دنیا با ما می شود.

ما در حال‌حاضر با یک طبقه جدید در جامعه مواجه هستیم که با استفاده از رانت‌های اقتصادی و اطلاعاتی برای خود جایگاه ویژه ایجاد کرده‌اند که در هیچ کجای دنیا چنین اتفاقی رخ نمی دهد. مثلاً در اقتصاد امریکا، انگلیس، کانادا و... حتی اگر یک دلار وارد چرخه شود و منشا آن مشخص نباشد، فرد مورد نظر مورد بازخواست قرار می‌گیرد.

اکنون یکی از دلایلی که ما نسبت مالیات مان به تولیدات ملی در اقتصاد پایین و حدود ۸ درصد است وجود همین عدم شفافیت و رانت است؛ در حالی که نسبت مالیاتی در ترکیه حدود ۲۰ درصد است. به همین دلیل است که ایران را بهشت دلالان می نامند زیرا به راحتی از پرداخت مالیات فرار می‌کنند؛ بنابراین برای اقتصاد ایران از نان شب واجب‌تر همین شفافیت است.

به عقیده من شفافیت نقش بسزایی در ایجاد امنیت و ثبات اقتصادی کشور برای کارآفرینان اقتصادی دارد؛ یعنی حالا که اقتصاد ما با معضلی به نام بیکاری مواجه است باید سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران را افزایش دهیم. البته ما در ایران سرمایه‌گذاری بالقوه را داریم، اما آنچه که الان به آن نیاز است سرمایه‌گذاری بالفعل است. برای این مسئله باید فضای کسب و کار را مناسب و شفافیت را افزایش دهیم.

مردم باید بدانند مدیران و نمایندگان و مقامات کشوری چگونه زندگی می‌کنند. درحال‌حاضر افغانستان در ارائه اطلاعات شفاف از کشور ما جلوتر است. بدان معنا که در سایت بانک مرکزی افغانستان حقوق مقامات قابل رویت است. این را چگونه توجیه کرد؟

البته ناگفته نماند که یکی از ویژگی‌های مثبت لایحه بودجه سال ۹۷ نسبت به سال‌های قبل این است که در آن شفافیت بیشتری دیده می‌شود و این لایحه حداقل نسبت به ۱۰ سال قبل شفاف تر و قابل دفاع تر است.

از این رو ما گستره مالیاتی را با استفاده از فناوری اطلاعات، مدیریت‌های کارآمد، سازماندهی اعلام وصول مالیاتی و برخورد با فراریان مالیاتی گسترش دهیم و شرایطی ایجاد کنیم که هر فرد و نهادی که فعالیت اقتصادی انجام می‌دهد مالیات پرداخت کند.

همچنین باید از تجربیات و علوم جوامع توسعه یافته استفاده کنیم تا سیستم مالیاتی کارا اجرایی شود؛ تا همه فعالان اقتصادی مالیات درآمدهای خود را بپردازند که این به سیستم اجتماعی و متعادل شدن توزیع ثروت‌ها و درآمدها کمک بیشتری می‌کند.