گزارش صمت از نمایشگاه کتاب فرانکفورت و شیوه حضور ایران در این رویداد فرهنگی
کپی رایت؛ حلقه گمشده اقتصاد کتاب
با وجود آنکه از برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت بیش از ۱۰ روز میگذرد اظهارنظرها درباره حضور ایران در این رویداد مهم اهل کتاب با هیجان و انتقادهای مختلفی ادامه دارد.
به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه صمت نوشت: بسیاری از نویسندگان و ناشران بر این باورند که حضور ایران با کثرت افراد غیر متخصص باعث شده است جایگاه فرهنگی ایران زیر سوال برود و از طرفی موافقان حضور ایران در این دوره از نمایشگاه کتاب فرانکفورت معتقدند پیشرفتهای خوبی در زمینه کتاب و تعامل با دیگر کشورها رخ داده است. ناشرنما خطاب کردن ناشران و اهالی نشر، آماتور بودن غرفه ایران، غیراستاندارد بودن برنامهها و نشستها، جذاب نبودن برنامههای فرهنگی، خالی بودن صندلیها در زمان برپایی نشستها، حضور هر ساله برخی افراد در نمایشگاه و نداشتن رفتار حرفهای از مواردی است که در چند روز گذشته به عنوان نقد بر این حضور در رسانهها و شبکههای اجتماعی منعکس شده است. یکی از کانالهای تلگرامی با گذاشتن یک عکس از مدیرعامل موسسه نمایشگاههای فرهنگی در حالیکه وی در حال گرفتن عکس از میشل کولمن رئیس اتحادیه بینالمللی ناشران است، نوشته: در حالی که کلمن به صراحت ناشران ایرانی را دزد خوانده، مدیر غرفه ایران در فرانکفورت به جای پاسخگویی در حال عکاسی از وی است. در جایی دیگر هزینه ساخت غرفه ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۴۳ هزار یورو عنوان شده و فردی دیگر از شیوه برگزاری نشستهای غرفه ایران در فرانکفورت انتقاد کرده و نوشته، نشستهای خود را در چهارراه ولیعصر(ره) برگزار کنید وقتی همه ایرانی هستند. جدا از این نقدها، به نظر میرسد حضور ایران در نمایشگاهی با قدمت ۷۰ سال که هر سال تعداد زیادی متخصص چاپ و نشر از سراسر دنیا را در خود جمع میکند، منجر به کسب آگاهی درباره محصولات و فنون تازه برای موفقیت در حرفه دستاندرکاران چاپ و نشر میشود و امکان ملاقات با تعداد زیادی از ناشران بینالمللی و کسب تجربه از آنها یک موفقیت برای کشوری به شمار میرود که هنوز به قانون کپی رایت نپیوسته؛ موضوعی که باعث میشود، نگاه بازار نشر بینالملل به ناشران، نویسندگان و مترجمان ما طور دیگر باشد تا جایی که شاهد تعبیر زشت میشل کولمن درباره ناشران ایرانی هستیم. با این همه، در یک نگاه مختصر به حضور ایران در این نمایشگاه معتبر بینالمللی و به باور عدهای از فعالان این عرصه میتوان حرکت رو به جلوی ایران را در این مسیر احساس کرد، هرچند این حرکت کند است اما پس از سال ۱۳۹۲ با ایجاد یک غرفه ملی، ایران بیش از پیش خود را در این عرصه ثابت کرد و سفیر فرهنگ ایران و ایرانی شد. علیرضا رئیس دانایی، مدیر موسسه انتشارات نگاه میگوید: نمایشگاه کتاب فرانکفورت بزرگترین میدان عرضه کتاب در جهان است. در دو سال گذشته، موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران با توجه به حضور ناشران برجسته حوزه عمومی توانسته تصویری به مراتب بهتر از سیر نشر کتاب در ایران را در برابر چشم بازدیدکنندگان قرار دهد. وی میافزاید: انتشارات نگاه، ثالث، هرمس، ققنوس، فرهنگ معاصر، فرهنگ و هنر گویا، پیدایش، مروارید و عدهای دیگر در نمایشگاه امسال حضور داشتند. حضور ایرانیان مقیم اروپا و توجه به کتابهای عرضه شده و نشستها و برنامههای جنبی جذابیتهای بسیار برای بازدیدکنندگان داشت. وی با تاکید بر حضور پویای ایران در میدانهای نشر جهان ادامه میدهد: توجه و علاقه هموطنان ما نسبت به تحولات فرهنگی کشور و نشر کتابهای متنوع، میدان بزرگی برای بحث و گفتوگو فراهم کرد که میتواند به ارائه تصویری زیبا، پرمفاهمه و تکثرگرا از فرهنگ ایرانی بپردازد. رئیس دانایی اضافه میکند: نمایشگاه امسال فرانکفورت با توجه به تجربههای دیرین من در بازدید از نمایشگاههای مختلف کتاب، بیشک گامی به پیش در عرضه تصویری جذابتر از ایران و نشر کتاب در ایران بود. مدیر نشر هرمس نیز با بیان اینکه در سالهای گذشته، فضای غرفه ایران در نمایشگاه فرانکفورت دگرگون شده، میگوید: این دگرگونی از دو جهت است، نخست از نظر افراد مستقر در غرفه که نمایندگان نشر ایران هستند و وجوه مختلف نشر ایران را عرضه میکنند، به همین دلیل برای نخستین بار و پس از سالها شاهد آن هستیم که شعر، ادبیات، فلسفه، رمان و کتابهای مرجع در غرفه ایران عرضه میشود. لطفالله ساغروانی میافزاید: دگرگونی دوم به دلیل دگرگونی نخست پدید آمده و آن استقبال فراوان از این غرفه در سالهای گذشته است. هموطنان ما با افتخار به غرفه مراجعه میکنند و به گفتوگو مینشینند؛ همه شاهد مراجعه چندباره برخی از آنها به غرفه ملی ایران بودهایم. ساغروانی اضافه میکند: فعالیت هایی که در غرفه ایران انجام میشود تجربههای نخستین است، بنابراین بهتر است دوستانی که انتقادات تندی به غرفه ایران دارند، کمی از پیشینه غرفه ایران هم بگویند و اگر مدعی بیبرنامگی در آن هستند، برنامههای پیشنهادی خود را عرضه کنند. وی با تاکید بر برنامهریزی از اکنون برای حضور سال آینده ایران میافزاید: در زمینه کپیرایت وضع خوبی در نشر بینالملل نداریم اما مباحثی جذاب و شنیدنی برای علاقهمندان نشر ایران میتوانیم مطرح کنیم، برای نمونه از پژوهشگری بخواهیم تاریخ ترجمه از زبانهای دیگر به زبان فارسی را بیان کند و البته ترجمه از زبانهای اروپایی بیشتر مورد نظر باشد. این فعال عرصه نشر میگوید: موضوع اصلی فعالیتهای ایران در یک سال میتواند بحث گرافیک و طراحی کتاب در ایران باشد. طراحان جلد و به طور کلی تصویرسازان، طراحان و گرافیستها کارهای مهمی کردهاند که شایسته است ثمره کار آنها به عنوان بخشی از فعالیتهای خلاقانه نشر ایران در نمایشگاه عرضه شود. به طور کلی برگزاری هر نمایشگاه، همایش و برنامهای موافقان و مخالفانی دارد، دلیل آن هم اختلاف سلیقهها و رویکردهای متفاوت است. نمایشگاه فرانکفورت هم نخستین و آخرین رویدادی نیست که افراد درباره چگونگی برگزاری آن و حضور ایران در آن اظهارنظر یا انتقاد کرده باشند. آنچه مهم است، توجه به منافع ملی و پرهیز از هرگونه نگاه تعصبی و مغرضانه است. اگر در هر برنامه و تجربهای چون فرانکفورت و پکن فقط نیمه خالی لیوان دیده شود، آیا برگزارکنندگان نمایشگاهها و همایشها دلسرد نمیشوند؟ آیا خستگی کار چند ماهه بر تن آنها نمیماند؟ اگر پیشنهادات برای بهتر ظاهر شدن در این نمایشگاهها ارائه شود و زحمات دستاندرکاران قدر دانسته شود، آیا در جهت رفع کاستیها نمیکوشند و حرکت رو به جلو نخواهند داشت؟ آیا بهتر نیست افرادی که به نوعی حضور ایران در نمایشگاه فرانکفورت را زیر سوال بردهاند، به جای جنجال و تهیه خوراک خبری برای رسانههای مغرض و معاند، دور هم جمع شده و با هم فکری و تبادل نظر به دنبال راهکارها برای بهتر ظاهر شدن کشورمان در نمایشگاه هایی چون فرانکفورت باشند؟ شصت و نهمین نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت از ۱۱ تا ۱۵ اکتبر ۲۰۱۷ ( ۱۹ تا ۲۳ مهر) در فرانکفورت به عنوان یکی از مهمترین مراکز نمایشگاهی آلمان با حضور ۷۲۰۰ ناشر از سراسر جهان برگزار شد.
ارسال نظر