واکسن آنفولانزا، ضرورت توجه به اولویتها
منوچهر بشیری نژاد - دانشجوی PhD اقتصاد و مدیریت دارو
فصل پاییز در پیش است و علاوه بر کرونا، خطر ابتلا به آنفلوانزا هم باعث نگرانی شده است. در آخرین روزهای شهریور ماه در کشور شواهدی از موج سوم شیوع کرونا مشاهده میشود که اگر این روند ادامه دار باشد به این معنی است که موج سوم در سطح بالاتری از موج دوم آغاز شده و لازم است برای این موج در بیمارستانها آمادگی لازم را ایجاد و در زمینه کنترل مرگ ناشی از آن تلاش جدی کنیم. این اتفاق در روزهایی به وقوع میپیوندد که با رسیدن فصل پاییز با مبتلایان به ویروس آنفولانزا نیز مثل سالهای گذشته مواجه خواهیم بود. البته با توجه به محدودیتهای مسافرتی و کاهش تماس افراد جامعه و فرهنگسازی برای استفاده از ماسک، انتظار میرود احتمال انتقال ویروس آنفلوآنزا در جامعه کاهش پیدا کند، اما خطر همزمانی انفولانزا و کووید ۱۹ برای افراد پر خطر قابل چشم پوشی نخواهد بود.
شباهت علایم و احتمال تشدید بیماری در صورت ابتلای همزمان به هر دو ویروس این همزمانی را پر مخاطره تر میکند. آنفلوآنزا یا گریپ (Grippe) بیماری واگیردار، خود محدود شونده و با اهمیت جهانی بالا است. این بیماری باعث عفونت حاد دستگاه تنفسی میشود که با سردرد ناگهانی، درد ماهیچه، تب و ضعف و بیحالی شدید نمایان میشود و با توجه به خسارات انسانی و اقتصادی بسیار زیاد، یکی از اهداف اصلی برنامههای بهبود واکسن در جهان بر آن متمرکز است. اگر چه هر دو ویروس کووید۱۹ و آنفلوآنزا موجب بیماری تنفسی میشوند، با این حال تفاوتهایی میان این دو و شیوه¬ انتشار آنها وجود دارد. هر دو ویروس از طریق تماس، قطرکهای تنفسی و مدفوع منتقل میشوند. در نتیجه، اقدامات بهداشتی نظیر رعایت بهداشت دستها و آداب بهداشت تنفسی (سرفه در آرنج خمیده یا دستمال کاغذی و بلافاصله دور انداختن آن) به طور یکسان برای پیشگیری از ابتلا به هردو بیماری مهم هستند اما مهمترین تفاوت آنها سرعت انتقال است. دوره نهفتگی یا کمون (از زمان ابتلا تا بروز علایم) در آنفلوآنزا نسبت به کووید-۱۹ کوتاهتر و فاصله سرایت آن (زمان بین سرایت به نفر بعدی) نیز کوتاهتر است.
مطالعات صورت گرفته و نظر متخصصان موید لزوم توجه ویژه به واکسیناسیون انفولانزا در امسال ست و به صورت کلی چنین به نظر میرسد که تزریق واکسن آنفلوآنزا موجب کاهش مرگ و میر ناشی از بیماریهای تنفسی در گروههای پر خطر گردد. واکسن آنفولانزای فصلی واکسنی سالانه است که برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا تجویز میشود. واکسن آنفلوانزا در برابر ویروس هایی که تحقیقات نشان دادهاند در طول فصل آینده شایع ترند، ایمنی ایجاد میکند. واکسنهای مرسوم ( واکسنهای سه ظرفیتی) در برابر ۳ ویروس آنفلوانزای A(H۱N۱)، ویروس آنفلوانزای A( H۳N۲) و ویروس آنفلوانزایB (سوش Brisbane) و واکسنهای چهار ظرفیتی بر علیه ویروسهای گفته شده به اضافه نوع دیگری از ویروس آنفلوانزای B( سوش Phuket) ایمنی ایجاد میکنند. هر ساله سازمان بهداشت جهانی گونههای ویروس را برای هر نیمکره اعلام میکند و واکسنها بر اساس این اعلام تهیه و توزیع میشوند.
مسوولان وزارت بهداشت، با توجه به شیوع کرونا، از برنامهریزی برای تامین و توزیع حدودا ۱۰ برابری واکسن آنفلوآنزا در کشور برای امسال نسبت به سالهای گذشته خبر دادهاند.
مدیر کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو در این خصوص اعلام کرده است: امسال ۱۶ میلیون واکسن آنفلوآنزا تأمین شده که از ابتدای مهر ماه طی دو مرحله توزیع خواهد شد. این تامین چند برابری واکسن آنفولانزا از عزم جدی وزارت بهداشت برای مقابله با ابتلا به این ویروس در بحبوحه کرونا خبر میدهد. اما نکته قابل توجه و مهمی که باید بدان پرداخت این است که آیا تزریق این واکسن برای همه افراد جامعه مورد نیاز است؟ واکسیناسیون برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا خصوصا برای افرادی که در معرض خطر بیشتر آنفلوآنزا هستند، اهمیت زیادی دارد. از آنجا که میزان پوشش واکسن انفولانزا در کشورهای توسعه یافته نیز چندان بالا نیست و میزان مصرف در جمعیت بالای ۶۵ سال در این کشورها (به عنوان شاخص بهرهمندی)، به صورت میانگین کمتر از ۵۰% بوده است، نمیتوان انتظار داشت تامین و توزیع این واکسن برای همه افراد جامعه ما نیز انجام پذیرد. لذا با توجه به میزان توانمندی کشورها در تامین و توزیع واکسن، تلاشها باید بر واکسیناسیون افراد دارای اولویت متمرکز شود.
افراد زیر بدون ترتیب و تفاوتی بین گزینهها دارای اولویت در دریافت واکسن میباشند:
۱) همه کودکان ۶ تا ۵۹ ماه (۵ سال)
۲) همه افراد ۶۵ سال و بیشتر
۳) زنانی که در فصل آنفلوآنزا باردار بوده یا قصد باردار شدن دارند
۴) پرسنل مراقبتهای سلامت
۵) کودکان و بزرگسالانی که مبتلا به بیماریهای مزمن ریوی (مانند آسم)، قلبیعروقی (به جز هیپرتانسیون ایزوله)، کلیوی، کبدی، نورولوژیک، هماتولوژیک یا اختلالات متابولیک (از جمله دیابت) هستند
۶) افرادی که مبتلا به بیماریهای تضعیفکننده سیستم ایمنی هستند (مانند مواردی که در اثر داروها یا عفونت HIV ایجاد میشود)
۷) کودکان و نوجوانان (۶ ماه تا ۱۸ سال) که آسپیرین دریافت میکنند و ممکن است در معرض خطر ابتلا به سندرم Reye پس از ابتلا به عفونت آنفلوآنزا شوند
۸) افراد مقیم در خانه سالمندان و دیگر مراکز مراقبت بلندمدت
سایر افرادی که در این اولویت قرار نمیگیرند و افراد سالم از نظر بدنی نیاز به تزریق واکسن آنفولانزا نداشته و بیم آن میرود که نگرانی بابت تزریق واکسن برای افراد فاقد اولویت و تلاش آنها برای بهدست آوردن این واکسن باعث ایجاد بازار سیاه توسط افراد سودجو گردد که این امر نهایتا باعث فشار قیمتی برای جامعه و افراد دارای اولویت تزریق گردد و میزان دسترسی این بخش از جامعه را کاهش داده و منجر به افزایش تلفات انسانی گردد.
نکته قابل ذکر و با اهمیت این است که تزریق واکسن آنفلوآنزا تاثیری بر ابتلا یا پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ ندارد پس افرادی که مبادرت به تزریق واکسن آنفلوآنزا مینمایند نبایند با احساس کاذب ایمنی زایی پروتوکلهای حفاظت فیزیکی اعم از زدن ماسک و رعایت فاصله اجتماعی را نادیده بگیرند.
ارسال نظر