شگردهای کلاهبرداری در بورس لو رفت

شناسایی حیله‌ گران دنیای سرمایه‌گذاری و به‌ خصوص بازار بورس کار راحتی نیست. چراکه تقلب‌‌ها و فریبکاری‌‌های مختلفی در این حوزه وجود دارد.

پر کردن و خالی کردن نوعی از کلاهبرداری در بازار سهام است که در آن برخی سرمایه‌گذاران (مانند کلاهبرداران) باعث می‌شوند که نرخ یک سهم به شکل مصنوعی بالا برود. آنها نرخ یک سهم را «بالا می‌برند» تا به حدی نجومی برسد… سپس آن را «پایین می‌آورند». به‌این‌ترتیب سود بسیار زیادی را از تفاوت نرخ خریدوفروش به‌دست می‌آورند. کلاهبرداران با بالا و پایین بردن قیمت‌ها در وهله اول تلاش می‌کنند تا برای خود موقعیتی در یک سهم به وجود بیاورند. در بسیاری از مواقع سهام موردنظر سهام بی‌ارزشی از کار درمی‌آید که پیش‌تر درباره آنها این‌گونه فکر نمی‌شده است.

بالا بردن و پایین آوردن قیمت‌ها برای فریب سرمایه گذاران

توجه کنید که منظور از سهام بی‌ارزش سهامی هستند که گران‌اند و به‌سختی در بازار نقد می‌شوند. این وضعیت خطرناک است، چراکه وقتی بازیگران متقلب قیمت‌ها را بالا می‌برند و سرمایه‌گذاران می‌فهمند چه اتفاقی رخ داده، دیگر برای آنها سخت خواهد بود که از شر این نوع سهم‌ها خلاص شوند… به‌این‌ترتیب وحشت شایع می‌شود و قیمت‌ها سقوط می‌کنند.

برای مثال، گروهی از سرمایه‌گذاران (شاید کلاهبرداران J) هزاران سهم از یک شرکت را به قیمتی پایین می‌خرند. سپس شروع به پخش شایعه‌هایی درباره عالی و بی‌نظیر بودن سهام می‌کنند و سرمایه‌گذاران بی‌اطلاع را تشویق به خرید سهام موردنظر خود می‌کنند. پس از بالا رفتن نرخ این سهم، این افراد کم‌کم شروع به فروختن سهام خود و نقد کردن آن می‌کنند. به‌این‌ترتیب سود کلانی به جیب می‌زنند و نرخ سهم را به‌شدت کاهش می‌دهند.

ترفند پانزی

ایده اصلی این ترفند آن است که یک سازمان یا شرکت شروع به جذب سرمایه افراد عادی با وعده پرداخت سود مشارکت سرمایه‌گذاری به نرخی بیشتر از نرخ معمول بازار می‌کند. به این صورت سرمایه‌گذاران بسیاری جذب این شرکت می‌شوند و پس‌اندازهای خود را در اختیار آن قرار می‌دهند. شرکت نیز با استفاده از پولی که سرمایه‌گذاران جدید می‌پردازند مبالغ وعده داده‌شده را به سرمایه‌گذاران پیشین پرداخت می‌کند. به‌این‌ترتیب هرروز افراد بیشتری جذب شرکت سرمایه‌پذیر می‌شوند و درست زمانی که از سرعت سرمایه گذاری‌ها کاسته شود، کلاهبرداری اتفاق می‌افتد.

پنج اشتباه رایج سرمایه‌گذاری در بازار بورس که احتمالاً شما مرتکبش می‌شوید

برای مثال، شرکتی سرمایه‌گذاران را با قول‌هایی از جنس بازده‌های بسیار بالا فریب می‌دهد. سپس پول سرمایه‌گذاران را به‌جای آنکه سرمایه‌گذاری کند در حسابی بانکی نگه می‌دارد. اگر یکی از مشتریان پولش را بخواهد، شرکت با استفاده از پول موجود در حساب بانکی یا آورده یکی دیگر از سرمایه‌گذاران پول او را به وی پس می‌دهد. افرادی که برای این شرکت کار می‌کنند گزارش‌های مبادله‌ای جعلی ایجاد می‌کنند تا میزان بازده موردنظر را به سایر سرمایه‌گذاران نشان دهند. برای مثال: ما توانسته‌ایم روی سهام فرضی سپیدنام ۱۰ درصد سود بگیریم، این هم سود سرمایه گذاری‌تان است که تقدیمتان می‌کنیم!

اما این شرکت حتی یک ریال هم سرمایه‌گذاری نکرده است و تمامی این مبادلات هم جعلی هستند…

ترفند پانزی برای فریب سرمایه گذاران

حال اگر شرایط تغییر کند و به علت رکود اقتصادی یا بی‌اعتمادی یا جو روانی، سرمایه‌گذاران به‌یک‌باره تصمیم بگیرند همه سرمایه خود را خارج کنند؛ سرمایه‌ای بسیار عظیم باید از شرکت خارج شود. این شرکت مطمئناً این مقدار پول نقد را در حساب بانکی خود ندارد و شاید تنها درصدی از آن را در دسترس داشته باشد. این شرایط دقیقاً مانند زمانی است که بانکی از مشتریانش پول می‌گیرد اما توانایی آن را ندارد تا در یک‌لحظه تمام حساب‌ها را بازپرداخت کند؛ در این صورت دردسرهای شرکت آغاز می‌شوند و ممکن است منجر به ورشکستگی و افشای تمامی تخلفات شود.

سوءاستفاده از اطلاعات

این کلاهبرداری زمانی اتفاق می‌افتد که یک کارگزاری از اطلاعاتی که از مشتریانش در دست دارد برای معاملات خود یا شرکای تجاریش استفاده می‌کنند. فرض کنید که شما کارگزار سهام هستید و هزاران مشتری دارید که می‌توانید سفارش‌های خرید آنها را ببینید و متوجه می‌شوید که حجم عظیمی تقاضا برای سهم فرضی زره‌سازان وجود دارد. اگر هزاران سفارش خرید برای سهم شرکت وجود دارد، شما می‌دانید که این اتفاق مطمئناً منجر به افزایش نرخ سهم می‌شود، به‌این‌ترتیب در بهترین زمان اقدام به خرید این سهم می‌کنید. به‌این‌ترتیب شما معاملات لازم را صورت می‌دهید، کنار می‌ایستید تا قیمت‌ها بالا بروند و سپس سهام خود را با سودی عالی می‌فروشید. بازی خوب و آسانی است نه؟

البته تعجب‌آور نباید باشد که این اقدام غیرقانونی است. بااینکه دیوانگی به نظر می‌رسد اما شرکت‌های بسیاری در دنیا ازجمله مدافعان کارایی و شفافیت صنعت مالی اقدام به این‌گونه کارها می‌کنند. تلخ‌ترین نکته در این رابطه آن است که این امکان به شرکت‌ها بزرگ اجازه می‌دهد تا سریع‌تر وارد شوند و بتوانند در معاملات مختلف سودهای اندک بیشتری ببرند. این سودهای اندک در تعداد سفارش‌های زیاد با حجم معاملات بالا به‌یک‌باره جمع می‌شوند و سودهای کلانی را برای این شرکت‌ها به بار می‌آورند.

پشت پرده پول هایی که از بورس به خارج از ایران رفت

محسن علیزاده عضو ناظر مجلس شورای اسلامی در شورای‌عالی بورس در رابطه با اظهار نظر‌های قاضی زاده هاشمی نایب رئیس مجلس شورای اسلامی مبنی بر ارجاع دادن اسامی ۲۰۰ حقوقی متخلف در بازار سرمایه به قوه قضاییه، اظهار کرد: منظور از اظهار نظراتی که آقای قاضی زاده هاشمی طی این مدت در مورد حقوقی‌هایی که سبب شدند تا سرمایه‌های مردم از بازار سرمایه خارج شود این است که، حقوقی‌ها قرار بود مبلغی را که از محل بازار سرمایه کسب می‌کنند، در گام نخست در یک مکان به منظور افزایش تولید به کار گیرند که به طور حتم می‌توان گفت تا حدودی این امر صورت نگرفت، به سبب آنکه اگر یک درصد محقق می‌شد درحال‌حاضر می‌بایست آمار‌ها در بخش تولید افزایش می‌یافت یا آنکه در گام بعد مبالغ به منظور تعادل بخشی به بورس تزریق می‌شد.

پرونده‌های این اشخاص در دست قوه قضاییه است

او افزود: حقوقی‌هایی که سرمایه‌های خود را از بازار سرمایه خارج کردند عمدتا به سرمایه‌گذاری در بازار‌های موازی، پرداخت معوقات کارمندانشان یا سرمایه‌گذاری در کشور‌های دیگر صرف کردند، که درحال‌حاضر به دلیل قرار گرفتن پرونده‌های این اشخاص در دست قوه قضاییه نمی‌توان نامشان را ذکر کرد.

عضو ناظر مجلس شورای اسلامی در شورای‌عالی بورس تصریح کرد: این اصلا درست نیست که مسئولان مربوط و اشخاص و نهاد‌های حقوقی از اعتماد سهامداران سوء استفاده کردند به سبب آنکه انتظار مردم از سرمایه‌گذاری در بورس کمک به بخش تولید بود، اما حال سرمایه‌گذاران شاهد هستند که سرمایه هایشان نه تنها به این بخش کمک نکرده بلکه از بین هم رفته است.

علیزاده بیان کرد: امروز شاید تمام مردم انتظار دارند که مجلس به عنوان یک نهاد نظارتی به بحث بازار سرمایه ورود کند، اما شاهدیم همین اظهاراتی که آقای قاضی زاده هاشمی در این مدت انجام داده چه قدر مورد انتقاد اهالی بازار سرمایه قرار گرفته به طوری که بعضی از آنها مدعی هستند که صحبت‌های مجلسی‌ها سبب برهم ریختن جو بازار سهام شده است.

برخی از حقوقی‌ها صف‌های فروش ساختگی ایجاد می‌کنند

او گفت: کسی که به عنوان ناظر بازار از ابتدای ورود سرمایه‌های مردم به بورس حضور داشته سازمان بورس است، مدیران این بخش باید به طور مشخص بازار را رصد می‌کردند تا چنین اتفاقاتی در بازار سرمایه رخ ندهد نه آنکه کناره گیری می‌کردند.

حقوقی‌ها برای آشفتگی بازار با هم دست به یکی می‌کنند و صف‌های فروش ساختگی تشکیل می‌دهند

عضو ناظر مجلس شورای اسلامی در شورای‌عالی بورس بیان کرد: اینکه عده‌ای از کارشناسان بازار سرمایه و خبرگان مالی می‌گویند که حقوقی‌ها با یک دیگر دست به یکی می‌کنند و سبب آشفتگی بازار سرمایه می‌شوند، اصلا نظر غلطی نیست به سبب آنکه خیلی از حقوقی‌ها قبل از شروع رسمی بازار می‌آیند و صف‌های فروش ساختگی تشکیل می‌دهند که چنین مسئله‌ای به طور قطع سبب برهم زدن اذهان سهامداران بازار سرمایه می‌شود.

حقوقی‌ها در بازار اقدام به فروش و عرضه‌های آبشاری کردند

علیزاده گفت: چرا بعضی از حقوقی‌ها قبل از ریزش‌هایی که در بازار سرمایه رخ داد اقدام به فروش و عرضه‌های آبشاری کردند و بعد از آن هنگامی که خیالشان راحت شد که سود لازم را به‌دست آورند، آمدند یک منت بر سر سهامداران حقیقی خرد گذاشتند و سهم‌های آنها را بایک نرخ کم خریداری کردند اگر درحال‌حاضر برویم و به حقوقی‌ها بگویم که شما چرا چنین امری را در زمان مذکور انجام دادید به طور حتم می‌گویند اساس بازار سرمایه عرضه و تقاضاست.

او بیان کرد: در حالی که اشخاص حقوقی بازیگران اصلی بازار سرمایه بودند نباید با رفتارهایشان در شرایطی که مردم به بورس اعتماد کرده بودند ته دل آنها را خالی می‌کردند و سبب متشنج شدن جو بازار می‌شدند و اعتماد آنها را از بین می‌بردند، اکنون هرکاری هم که مسئولان بخواهند انجام دهند دیگر نمی‌توانند اعتماد اولیه را به این بازار بازگردانند.

وزیر اقتصاد پاسخگوی خروج سرمایه از بورس باشد

عضو ناظر مجلس شورای اسلامی در شورای‌عالی بورس گفت: اکنون نقدینگی زیادی از بازار سرمایه به سبب رفتار‌های ناشایستی که طی این مدت صورت گرفت خارج شده است، به طور قطع آقای دژپسند وزیر اقتصاد و دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس به عنوان دو مقام مسئول باید در این رابطه پاسخگو باشند.

نمی توانیم وزیر اقتصاد را استیضاح کنیم

او ضمن تصریح وظایف مجلس در حوزه نظارت بر بورس تصریح کرد: یکی دیگر از ابزار‌هایی که ما در بخش نظارتی می‌توانیم از آن استفاده کنیم استیضاح است، اما به سبب آنکه در پایان دولت یازدهم هستیم نمی‌توانیم از این مسئله چندان استفاده کنیم.

معرفی متخلفان بر هم زدن بازار سرمایه

عضو ناظر مجلس شورای اسلامی در شورای‌عالی بورس اظهار کرد: ما همچنان در حال تحقیق و تفحص از بورس هستیم نا گفته نماند که در این بخش ما از قانون ۲۳۴ که یکی از شدیدترین ابزار‌های نظارتی است در رابطه با بازار سرمایه سه مرتبه استفاده کردیم تا متخلفانی که سبب برهم ریختن بازار سرمایه شدند به قوه قضاییه معرفی شوند.