یک اقتصاددان در گفت‌وگو با گسترش نیوز:
سفره مردم به سرعت کوچک می‌شود
پیش‌بینی می‌شود که با عدم تحقق بیش از نیمی از بودجه پیشنهادی دولت برای سال آینده و همچنین عدم فروش ۲ و نیم میلیون بشکه نفت، افزایش شدید تورم و همچنین افزایش فقر در کشور، چشم‌انداز پیش روی اقتصاد ایران در سال آتی باشد.
در آستانه اسفندماه که سال مالی کشور به پایان می‌رسد و نهادهای مختلف باید گزارش عملکردی مالی خود را ارائه کنند، مجلس در گرماگرم تصویب آخرین لایحه پیشنهادی بودجه دولت تدبیر و امید خواهد بود ولی پیش از آن، به شکل مفصلی این لایحه به تیغ نقد سپرده خواهد شد. محمود جام‌ساز اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با گسترش‌نیوز، در ارتباط با زوایای مختلف این لایحه پرداخته است و به ساحت‌های گوناگون اقتصاد سیاسی بودجه پرداخته است؛ این اقتصاددان در پاسخ به رویکرد اقتصاد سیاسی بودجه یاد شده اظهار داشت:
ماهیت عوام‌فریبانه بودجه در هزینه کرد پیشنهادی آشکار است. به طور مثال بودجه‌هایی که طبق روال گذشته به موسسات و یا گروه‌هایی تعلق می‌گیرد، تا اعتراضی صورت نگیرد و امر تصویب تسهیل گردد. یا بعنوان مثال رئیس سازمان برنامه می‌گوید اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود مبلغ یارانه می‌تواند چند برابر شود. یا نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس می‌گوید افزایش ۲۵ درصدی حقوقها کم است! بودجه مثل گاو شیرده‌ای شده که هرکس در مسیر پوپولیستی و غیر منطقی خود چنگی به آن می‌زند.
هزینه‌های جاری بودجه را می‌بلعد
وی افزود: نگاه غیر توسعه‌ای به بودجه که از اواسط دهه ۸۰ بر بودجه حاکم بوده، همچنان ادامه دارد. در بودجه پیشنهادی هزینه‌های جاری ۷۵ درصد بودجه را در بر گرفته است. این در شرایطی است که نرخ سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر کاهش داشته است و برای گام برداشتن در مسیر فرآیند توسعه اقتصادی هیچ چشم‌انداز روشنی در برنامه‌ها وجود ندارد. بودجه خارج از تفکر توسعه‌ای بسته شده است و دچار روزمرگی شدیدی شده است.
جام‌ساز ادامه داد: در شرایط رکود تورمی حاکم بر اقتصاد رشد هزینه‌های دولت حدود ۳۰ درصد پیش‌بینی شده است که تنها ۲۵ درصد آن در مسیر عمرانی و محرک تعریف شده است. این در شرایطی هست که تورم کنونی ۴۶ درصد هست و با توجه به انتظارات تورمی حاکم ارزش واقعی مخارج دولت در سال آتی کاهش خواهد داشت. همچنین رشد نقدینگی ۳۰ درصدی در برابر تورم ۴۵ درصدی نیز، حکایت از سیاست‌های انقباضی مالی و پولی در سال آتی دارد. لذا امیدی به مقابله با رکود حاکم وجود ندارد.
قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد
این استاد دانشگاه خاطرنشان ساخت: قدرت خرید واقعی کارکنان دولت و بطور موازی بخش خصوصی ( با رشد ۲۵ درصدی حقوقها و تورم ۴۵ درصدی) در حدود بیست درصد کاهش می‌یابد. لذا سفره ایرانی‌ها کوچکتر و فقر گسترده‌تر خواهد شد. در نظر گرفتن نرخ ۴۰ دلاری برای نفت و تولید بیش از دو میلیون بشکه در روز بسیار خوش‌بینانه است. هرچند توزیع واکسن کرونا خبری مثبت برای بازار نفت هست، لیکن ورود احتمالی ایران و ونزوئلا به بازار نفت و گسترش عرضه نفت می‌تواند کاهنده نرخ باشد. به‌ویژه اگر جنگ سهم‌گیری از بازار نفت بین تولیدکنندگان نفت اتفاق افتد.
دستکم نصف بودجه محقق نمی‌شود
اکنون شرکت‌های نفتی آمریکا استراتژی خود را بر مبنای نرخ کف در بازار در نظر گرفته‌اند. با عنایت به نرخ ۴۰ دلاری نفت ایران یعنی معادل ۵۵ دلاری برای برنت است، به نظر می‌رسد خوش‌بینانه در نظر گرفته شده است. ضمن این‌که مشخص نیست آمریکا کی و به چه نحوی وارد برجام می‌شود و در نهایت صادرات نفت ایران چقدر و با چه قیمتی افزایش خواهد یافت. لذا افزایش درآمدهای نفتی ایران دچار ریسک و عدم اطمینان بالایی خواهد بود. در خوش‌بینانه‌ترین حالت نیمی از آنچه در بودجه آمده، تامین خواهد شد.
با عنایت به نکاتی که عرض کردم و همچنین مسئله مبارزه با کرونا و نیز انتخابات پیش روی ریاست‌جمهوری، و پیش‌بینی افزایش هزینه‌های پوپولیستی و امثال آن، و از سوی دیگر عدم تامین درآمدهای نفتی و تجربه منفی استقراض از مردم طی امسال از طریق بورس، و بار بودجه‌ای که مجلس پوپولیست بر دولت تحمیل خواهد کرد، همگی حاکی از کسری بودجه بالای دولت و تامین آن از طریق انتشار پول و قرض از بانک مرکزی خواهد بود. در این صورت تورمی بالا در سال آتی مهمان اقتصاد ایران هست، و سفره ایرانی‌ها کوچکتر خواهد شد.
ارسال نظر