قطع گاز این مناطق از شمال کشور قطعی شد
با آغاز زمستان، شرکت گاز مازندران با شناسایی بیش از ۱۵۰ هزار ویلای خالی، طرح قطع گاز را کلید زد تا با هدررفت منابع در خانه‌های بی‌سکنه مقابله کرده و عدالت انرژی را برای تأمین گرمایش ساکنان بومی و صنایع برقرار سازد.
زمستان که می‌رسد، در مازندران، استانی با کوه‌ها و جنگل‌های سرسبز، قصه‌ای تکراری و تلخ دوباره آغاز می‌شود؛ قصه‌ای که کمتر در رسانه‌ها بازتاب پیدا کرده، اما زندگی روزمره مردم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. قصه کمبود و افت فشار گاز در شهرها و روستاهایی که حتی برای چند ساعت هم توان گرم نگه داشتن خانه‌های خود را ندارند، در حالی است که چند کیلومتر آن‌طرف‌تر، ویلاهای خالی و خانه‌های دوم بی‌سکنه، شعله‌های بخاری‌شان را بی‌وقفه روشن نگه می‌دارند. این ویلاها که تنها چند هفته در سال میزبان مالکان خود هستند، در تمام طول سال سهمی غیرمنصفانه از منابع ملی می‌برند و فشار مضاعفی بر شبکه گاز استان وارد می‌کنند.
مسئله وقتی بیشتر آزاردهنده می‌شود که بدانیم این وضعیت نه تصادفی است و نه نتیجه شرایط اقلیمی، بلکه محصول رشد بی‌رویه ساخت‌وساز تفریحی، ضعف نظارت و مصرف غیرقانونی است. کارشناسان انرژی و مدیران شرکت گاز بارها هشدار داده‌اند که ادامه این روند، عدالت اجتماعی و انرژی را زیر سؤال می‌برد و هم‌زمان، صنایع و مناطق روستایی را در معرض بحران تأمین گاز قرار می‌دهد. به گفته هژبر جوادی، مدیرعامل شرکت گاز مازندران، هدف از طرح جدید قطع گاز ویلاهای خالی، نه محروم کردن کسی، بلکه بازگرداندن عدالت در مصرف انرژی است. در شرایطی که برخی روستاها با افت فشار مواجه‌اند و صنایع نیاز به سهمیه‌بندی دارند، منطقی نیست که منابع انرژی در خانه‌هایی که خالی از سکنه هستند، هدر رود.
این طرح، که با عنوان «اصلاح الگوی مصرف گاز» کلید خورده، بیش از ۱۵۰ هزار ویلای خالی از سکنه را در سطح استان شناسایی کرده است. خانه‌هایی که به دلیل نبود زیرساخت‌های استاندارد، مصرفی چند برابر یک خانواده معمولی دارند و بدون حضور مالک، سیستم‌های گرمایشی و حتی استخرهای خود را فعال نگه می‌دارند. این رفتار نه تنها اقتصادی نیست، بلکه نشان‌دهنده بی‌توجهی به مسئولیت اجتماعی و منابع ملی است.
ساکنان بومی استان سال‌هاست با این وضعیت دست و پنجه نرم می‌کنند؛ آنها زمستان‌ها با افت فشار گاز مواجه‌اند، در حالی که ویلاهای اطرافشان شب و روز روشن است. یکی از ساکنان چالوس می‌گوید: «عدالت انرژی همین است که منابع برای کسانی صرف شود که واقعاً نیاز دارند.» این گفته، نمایانگر نگرانی و دلخوری عمومی است؛ دلخوری از اینکه منابع محدود، بی‌هدف و بدون کنترل، در اختیار عده‌ای قرار می‌گیرد که سهم واقعی‌شان از انرژی کشور ناچیز است.
کارشناسان انرژی معتقدند اجرای این طرح، نه یک محدودیت، بلکه یک ضرورت ملی و منطقه‌ای است. مازندران از معدود استان‌هایی است که مصرف خانگی در آن از ظرفیت طبیعی منطقه فراتر رفته و اصلاح الگوی مصرف، به معنای صرفه‌جویی، مدیریت پایدار شبکه و حفاظت از منابع ملی است. تعرفه‌های جدید گاز، طراحی شده بر پایه میانگین مصرف پنج‌ساله هر شهر و با رویکرد عدالت‌محوری، تنها ابزاری برای کاهش ناترازی و توزیع عادلانه منابع است؛ اقدامی که ممکن است در ابتدا با گلایه‌هایی همراه شود، اما در بلندمدت، شرایط را متعادل و شفاف می‌کند.
اکنون با اجرای طرح «اصلاح الگوی مصرف گاز» و تهدید به قطع گاز ویلاهای خالی از سکنه، فرصتی طلایی برای بازگرداندن عدالت انرژی و فرهنگ مصرف بهینه در استان فراهم شده است؛ فرصتی که نشان می‌دهد منابع ملی بی‌پایان نیستند و بی‌توجهی به آن، هزینه‌ای گزاف برای شهروندان واقعی و نسل‌های آینده خواهد داشت. این اقدام نه یک محدودیت بلکه زنگ هشداری است برای همه کسانی که بدون توجه به ظرفیت‌های طبیعی و اجتماعی منطقه، سهم خود را از انرژی ملی بی‌حساب و کتاب خرج می‌کنند.
مازندران امروز در تقاطع یک انتخاب تاریخی قرار دارد: یا ادامه مصرف بی‌رویه و تحمیل فشار بر مردم و شبکه گاز، یا پذیرش تغییر، اصلاح الگوهای مصرف و ایجاد تعادل واقعی بین نیازهای بومی و مصرف‌کنندگان فصلی. اقدامی که اگر به‌درستی اجرایی شود، می‌تواند الگویی ملی برای عدالت انرژی، پایداری شبکه و توسعه پایدار شمال کشور باشد؛ و اگر نشود، زمستان‌های آینده دوباره صحنه تکرار بی‌عدالتی و هدررفت منابع خواهند بود. این روایت، بیش از هر چیز زنگ هشداری است برای مالکان ویلاها، مسئولان و عموم مردم؛ هشداری که می‌گوید منابع انرژی بی‌پایان نیستند و بی‌توجهی به الگوی مصرف، نه تنها عدالت را زیر سؤال می‌برد، بلکه آینده پایداری شبکه گاز و امنیت انرژی استان را به خطر می‌اندازد. اگر اصلاحات به‌درستی اجرا شود، زمستان‌های آینده دیگر شاهد روشن بودن شعله‌ها در خانه‌های خالی و بی‌سکنه نخواهیم بود؛ بلکه منابع انرژی در خدمت کسانی قرار می‌گیرد که واقعی و دائمی در جامعه زندگی می‌کنند و نیازمند گرم نگه داشتن خانه و کسب‌وکار خود هستند.
ساکنان بومی منطقه چه می‌گویند
زمستان که می‌رسد، ساکنان بومی چالوس هر سال با همان دغدغه همیشگی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ افت فشار گاز که گاه باعث می‌شود منازلشان به سختی گرم شود و زندگی روزمره‌شان مختل شود. یکی از اهالی می‌گوید: «ما گاهی زمستون با افت فشار گاز روبه‌رو می‌شیم، در حالی که ویلاهای خالی اطرافمون شب و روز بخاری‌هاشون روشنه.» این جمله ساده، تصویری تلخ از نابرابری و بی‌عدالتی در مصرف منابع انرژی ارائه می‌دهد؛ تصویری که هم مردم بومی را آزرده کرده و هم مسئولان را به چالش می‌کشد.
ویلاهایی که مالک حقیقی‌شان تنها چند هفته در سال در آن حضور دارد، اما تمام طول سال سهمی نامتعارف از گاز می‌برند، نمونه‌ای از مصرف غیرمنصفانه منابع ملی است. این خانه‌های خالی، با سیستم‌های گرمایشی فعال، نه تنها فشار بر شبکه گاز را افزایش می‌دهند، بلکه به نوعی حقوق مصرف‌کنندگان واقعی را تضییع می‌کنند؛ افرادی که به دلیل کمبود و افت فشار، شب‌ها در سرمای زمستان با چالش گرمای منازل خود مواجه‌اند. از نگاه بسیاری از اهالی، اقدام اداره گاز در شناسایی و قطع گاز این ویلاها، نه تنها منطقی، بلکه ضروری و عدالت‌محور است.
اما در سمت دیگر ماجرا، مالکان ویلاها نگرانند. آنها بیم دارند که قطع گاز، باعث یخ‌زدگی لوله‌ها، آسیب به تجهیزات گرمایشی و حتی خسارات مالی سنگین شود. این نگرانی، واقعی و قابل درک است، اما نمی‌تواند توجیهی برای هدر رفتن منابعی باشد که محدود و حیاتی‌اند. هرچند برخی این اقدامات را محدودیت تلقی می‌کنند، اما واقعیت این است که اصلاح الگوی مصرف در ویلاهای خالی، تلاشی برای بازگرداندن تعادل به شبکه انرژی و تحقق عدالت اجتماعی است؛ حرکتی که هم رفاه عمومی را تأمین می‌کند و هم مصرف بی‌رویه و غیرمنصفانه را کاهش می‌دهد.
این تضاد میان حقوق ساکنان دائمی و نگرانی مالکان ویلا، نمایانگر یک بحران جدی در مدیریت منابع انرژی در مازندران است؛ بحرانی که سال‌هاست نادیده گرفته شده و با افزایش ساخت و سازهای تفریحی، هر سال شدت می‌گیرد. تا زمانی که ویلاهای خالی با سیستم‌های گرمایشی فعال باقی بمانند، فشار بر شبکه گاز ادامه خواهد داشت و مشکلات مردم بومی پابرجا خواهد ماند. این داستان، در واقع فریادی است برای اصلاح ساختاری، بازنگری در سیاست‌های توزیع انرژی و یادآوری به مالکان که منابع ملی، بی‌پایان نیستند و استفاده غیرمسئولانه آنها می‌تواند عدالت و رفاه عمومی را تهدید کند.
هشدار صریح کارشناسان انرژی
یک کارشناس انرژی به‌صراحت می‌گوید: مازندران از معدود استان‌هایی است که مصرف خانگی پیشی گرفته. این یعنی سوخت در مسیر نادرست خرج می‌شود. این جمله کوتاه، اما حقیقتی تلخ و هشداردهنده را فاش می‌کند؛ حقیقتی که سال‌هاست در سایه زیبایی‌های طبیعی و گردشگری مازندران پنهان مانده است.
ویلاهای تفریحی و خانه‌های دوم که اغلب تنها چند هفته در سال مورد استفاده قرار می‌گیرند، در تمام طول سال گاز مصرف می‌کنند؛ بخاری‌ها روشن‌اند، استخرها گرم‌اند و سیستم‌های گرمایشی بدون توقف فعالیت دارند. نتیجه این الگوی مصرف، فشار مضاعف بر شبکه گاز، افت فشار در بخش‌های مسکونی و افزایش هزینه‌های تأمین انرژی برای همه مردم استان است. این وضعیت نه تنها غیرمنصفانه است، بلکه تهدیدی واقعی برای پایداری شبکه انرژی و توسعه پایدار منطقه محسوب می‌شود.
کارشناسان انرژی معتقدند اصلاح الگوی مصرف در این بخش، تنها یک اقدام فنی نیست؛ بلکه یک ضرورت استراتژیک برای آینده مازندران است. این اقدام می‌تواند علاوه بر صرفه‌جویی در منابع محدود، به ایجاد عدالت اجتماعی و افزایش رفاه عمومی کمک کند. وقتی منابع انرژی به‌طور ناعادلانه مصرف می‌شوند، کسانی که در شهرها و روستاهای دائمی زندگی می‌کنند، متحمل فشار و کمبود می‌شوند، در حالی که ویلاهای خالی و پرمصرف، سهم غیرمتعارفی از این منابع می‌گیرند.
تغییر الگوی مصرف و مدیریت دقیق انرژی، راه را برای توسعه پایدار هموار می‌کند؛ توسعه‌ای که هم رفاه مردم را ارتقا دهد و هم ظرفیت‌های طبیعی و اقتصادی استان را برای نسل‌های آینده حفظ کند. این تنها یک توصیه کارشناسی نیست، بلکه هشداری عملی و جدی است: اگر منابع محدود انرژی در مسیر نادرست مصرف شود، نه‌تنها زندگی روزمره مردم تحت تأثیر قرار می‌گیرد، بلکه زیرساخت‌های توسعه استان نیز با خطر مواجه خواهند شد.
اصلاح الگوی مصرف، به‌ویژه در بخش ویلاها و خانه‌های دوم، گامی مهم برای تحقق این چشم‌انداز است. این اقدام، در واقع پلی است میان عدالت اجتماعی، مدیریت منابع ملی و توسعه پایدار؛ پلی که بدون اجرای آن، هر سال زمستان، شاهد همان فشار گاز، همان نابرابری در مصرف و همان هدررفت منابع خواهیم بود. مازندران، با زیبایی‌های طبیعی و ظرفیت‌های گردشگری بی‌نظیرش، نیازمند یک تصمیم جسورانه است؛ تصمیمی که منابع محدود انرژی را از مسیر نادرست خارج کند و مسیر توسعه‌ای پایدار و عادلانه برای همه مردم استان هموار سازد.
اجرای قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی در شمال
هژبر جوادی، مدیرعامل شرکت گاز مازندران با بیان اینکه در راستای اجرای قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی و تحقق عدالت در بهره‌مندی از منابع انرژی، از اوایل آذرماه امسال گاز ویلاهای خالی از سکنه و واحدهای غیرمجاز با مصرف بالا قطع خواهد شد اظهار داشت:
جوادی با اشاره به نتایج پایش‌های انجام شده افزود: بیش از ۱۵۰ هزار ویلای خالی از سکنه در سطح استان شناسایی شده است. این واحدها عمدتاً اقامتگاه‌های فصلی یا غیر دائم هستند.به دلیل نداشتن زیرساخت‌های استاندارد این ویلاها در ردیف مصرف‌کنندگان پرمصرف و غیراقتصادی قرار می‌گیرند.با همکاری سفیران انرژی، این واحدها مستمر رصد می‌شود و در صورت تداوم مصرف گاز غیرمجاز، گاز آنها قطع می‌شود.
وی تصریح کرد: مصرف گاز مازندران به‌طور میانگین ۲۲ میلیون و ۳۰۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز است و با توجه به اینکه دمای هوا افزایش یافته و مصرف در بخش خانگی و تجاری در حد ثابتی است اما لازم است مردم همچنان صرفه‌جویی را در اولویت قرار دهند.
جوادی درباره اجرای تعرفه‌های جدید گاز نیز اعلام کرد: بر اساس مصوبه هیئت وزیران در اردیبهشت‌ماه و در چارچوب اجرای قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی، تعرفه‌های گاز از ابتدای سال جاری با رویکرد عدالت‌محوری بازنگری شد. این مصوبه هیچ‌گونه بار درآمدی برای دولت ندارد و صرفاً با هدف کنترل مصرف و توزیع عادلانه یارانه انرژی اجرا می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه تعرفه‌های جدید بر پایه میانگین مصرف پنج‌ساله هر شهر و در چهار پله طراحی شده است بیان کرد: ۷۰ درصد مشترکان در پله اول، ۲۰ درصد در پله دوم، ۸ درصد در پله سوم و تنها ۲ درصد از مشترکان در پله چهارم قرار دارند که مربوط به مصرف‌کنندگان بسیار پرمصرف است.
مدیرعامل شرکت گاز مازندران اعلام کرد: ساختار اقلیمی تعرفه‌ها نیز اصلاح شده و به‌جای پنج اقلیم اکنون هر شهر دارای الگوی مستقل و متناسب با شرایط آب‌وهوایی است. این اقدام برای تحقق عدالت انرژی و کاهش ناترازی مصرف در کشور گامی موثر محسوب می‌شود.
جوادی با اشاره به نزدیک شدن به فصل سرما، خواستار رعایت نکات ایمنی شد و تاکید کرد: پیش از شروع سرما، ش۷روندان حتماً از سلامت وسایل گازسوز و تمیز بودن دودکش‌ها اطمینان حاصل کنند.
او رعایت دمای استاندارد ۲۰ درجه در منازل را علاوه بر پیشگیری از حوادث احتمالی عاملی در کاهش هزینه و مصرف گاز خانوارها دانست و گفت: قطع گاز واحدهای خالی از سکنه اقدامی برای تحقق عدالت در مصرف و جبران ناترازی گاز است و امیدواریم با مصرف بهینه پایداری شبکه گاز و تامین انرژی در روزهای سرد سال را برنامه‌ریزی کنیم.
چه باید کرد؟
مازندران امروز در تقاطع تصمیمی سرنوشت‌ساز قرار دارد؛ یا ادامه مسیر مصرف بی‌رویه و تحمیل فشار بر مردم واقعی و شبکه گاز استان، یا پذیرش اصلاح الگوی مصرف و بازگرداندن عدالت به منابع انرژی. ویلاهای خالی و سیستم‌های گرمایشی روشن آنها که سال‌ها به‌صورت بی‌هدف منابع ملی را هدر داده‌اند، دیگر نمی‌توانند قربانیان خاموش بی‌تفاوتی مسئولان و مالکان باشند. اقدام اداره گاز در شناسایی بیش از ۱۵۰ هزار ویلای خالی و تهدید به قطع گاز، نه یک محدودیت غیرضروری، بلکه یک ضرورت ملی و منطقه‌ای است؛ هشداری روشن به مالکان، قانون‌گذاران و مردم که منابع انرژی بی‌پایان نیست و بی‌توجهی به آن هزینه‌ای سنگین برای جامعه و نسل‌های آینده خواهد داشت.
اگر اصلاحات به‌درستی اجرا شود، زمستان‌های آینده دیگر شاهد هدررفت منابع در خانه‌های خالی نخواهیم بود و انرژی در اختیار کسانی قرار می‌گیرد که واقعاً نیاز دارند؛ کسانی که در شمال کشور زندگی می‌کنند، کسب‌وکار می‌کنند و با مصرف منطقی، هم رفاه خود را تأمین و هم به پایداری شبکه کمک می‌کنند. ادامه روند فعلی، اما چیزی جز تکرار بی‌عدالتی و فشار مضاعف بر مردم بومی نخواهد بود. مازندران دیگر نمی‌تواند مصرف نادرست و بی‌رویه را تحمل کند؛ این اقدام، فرصتی است تا عدالت، عقلانیت و توسعه پایدار در شمال کشور به واقعیت بدل شود
