روز صنعت در اروپا، تلاشی برای نونوار کردن صنعت

اروپا از امسال رویدادی را به خود دید که هدف اصلی آن بها دادن به صنعت بود. ۴۰۰ نقش‌آفرین کلیدی صنعتی، تعیین‌کننده روندهای صنعتی و سیاست‌گذار رده بالا در این رویداد مهم شرکت کردند تا درباره آینده صنعت اروپا با یکدیگر به بحث و تبادل نظر بپردازند.

رویداد «روز صنعت اروپا» با پیام ویدئویی ژان کلود یانکر، رییس‌ کمیسیون اروپا آغاز به کار کرد. یورکی کاتاینن، نایب‌رییس کمیسیون اروپا، الیزابت بینکوسکا، کمیسیونر اتحادیه اروپا در حوزه بازارهای داخلی، صنایع، صنایع کوچک و کارآفرینی و کارلوس موئداس دیگر کمیسیونر اتحادیه اروپا در حوزه پژوهش و نوآوری از جمله مقامات بلند‌پایه اروپایی شرکت‌کننده در این رویداد بودند. این رویداد برای نخستین‌بار در اواخر فوریه سال‌جاری میلادی (بهمن ۹۵) در بروکسل، پایتخت بلژیک‌ برگزار شد.

در این رویداد، شرکت‌کنندگان تلاش کردند تا به چند پرسش پاسخ دهند:

‌-‌ اتحادیه اروپا از جریان‌سازی رقابت‌پذیری صنعتی با استفاده از سیاست‌های این اتحادیه چه دستاوردهایی کسب کرده است؟

‌- مردم جایگاه خود را در انقلاب صنعتی جدید چگونه می‌بینند؟

-‌ نقش اکوسیستم‌های منطقه‌ای در انتقال صنعتی چیست؟

-‌ فناوری‌های کلیدی و مهم برای آینده فناوری چیست؟

نمایندگان بخش‌های سنتی و نوین صنعت در این رویداد، دیدگاه‌های خود را درباره آینده کسب‌وکارهایشان به اشتراک گذاشتند. کارآفرینان، نوآوران، صاحبان استارت‌آپ‌ها و جوامع فناوری در کنار رهبران سیاسی اتحادیه اروپا نشسته و صحبت‌های خود را در حوزه تخصصی‌شان با آنها مطرح کردند.

سخنرانانی از کمیته‌ مناطق، بانک سرمایه‌گذاری اروپا، پارلمان اروپا، کسب‌وکار اروپا و کنفدراسیون اتحادیه تجاری اروپا نیز در این رویداد حاضر بودند.

ذات و ماهیت صنعت در حال تغییر است و این تغییر ناشی از تغییرات پرشتاب فناوری است. تکامل فعالیت‌های صنعتی در عصر حاضر با دیجیتالی شدن فناوری‌ها‌ معنا پیدا کرده و بیش از هر چیز بر پایه خدمات است.

کمیسیون اروپا با برگزاری این رویداد برای نخستین‌بار در ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی (زمستان ۹۵) نشان داد که از صنایع قاره سبز حمایت کامل می‌کند و مشارکتی قدرتمندانه در اشتغالزایی و رشد اروپا دارد. کمیسیون اروپا در همه حوزه‌ها تلاش کرده رقابت‌پذیری ایجاد کند. این تلاش برای ایجاد رقابت‌پذیری در قالب طرح‌ها و پروژه‌های گوناگون، از طرح‌هایی چون «طرح سرمایه‌گذاری» و «افق ۲۰۲۰» گرفته تا «راهبرد بازار واحد» و نیز از «اقتصاد چرخه‌ای» یا «اقتصاد چرخه‌ای» گرفته تا «دیجیتالی کردن صنعت اروپا» خود را نشان می‌دهد. رویکرد راهبردی کمیسیون اروپا به اهداف رقابت‌پذیری صنعتی باعث توانمندسازی کسب‌وکارها، شهروندان و کل منطقه شده و قاره سبز را برای داشتن آینده صنعتی قدرتمندتر از گذشته آماده می‌کند.

در طول برگزاری این رویداد، کمیسیون اروپا شکاف‌های موجود در صنعت اروپا را مشخص کرد تا بتواند پیشرفت سریع‌تری به سمت صنعت هوشمند، نوآور و پاک داشته باشد؛ صنعتی که اشتغالزایی کرده و استانداردهای بالای زندگی را برای شهروندان اروپایی به ارمغان می‌آورد.

اقتصاد چرخه‌ای، تلاش تازه اروپا

یکی از تلاش‌های اتحادیه اروپا برای رقابت‌پذیر کردن صنعت در قاره سبز بحث اقتصاد چرخه‌ای یا مدور است که در ۲‌دسامبر ۲۰۱۵ (اواخر آذر ۹۴) کمیسیون اروپا بسته آن را ارائه کرد. هدف از ارائه این بسته از سوی کمیسیون اروپا حمایت از حرکت اروپا از اقتصاد خطی به اقتصاد چرخه‌ای بود. در اقتصاد چرخه‌ای ارزش محصولات و مواد تا جایی که امکان داشته باشد حفظ می‌شود و وقتی یک محصول به پایان عمر خود می‌رسد دوباره استفاده می‌شود تا ارزش افزوده‌ای از آن تولید شود. این کار می‌تواند منافع اقتصادی عمده و قابل‌توجهی داشته باشد، به نوآوری کمک کند، باعث رشد اقتصادی شود و شغل ایجاد کند.

اقتصاد چرخه‌ای فرصت بهبود وضعیت اقتصادی را ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که اقتصاد، پایداری و رقابت‌پذیری خود را در مدت زمانی طولانی‌تر حفظ کند. اقدام اروپایی‌ها در سطح اتحادیه اروپا برای رسیدن به اقتصاد چرخه‌ای باعث جذب سرمایه‌گذاری می‌شود، میدانی برای رقابت ایجاد می‌کند و موانع ناشی از قوانین اروپا یا اجرای نامناسب آنها را از میان برمی‌دارد. اقتصاد چرخه‌ای از منابعی که بخش از آنها اکنون بسیار کمیاب هستند، صیانت می‌کند، فشارهای زیست‌محیطی یا هزینه‌های از بین رفتن محیط‌زیست را کم کرده و در هزینه‌ صنایع گوناگون اروپا صرفه‌جویی می‌کند.

طرح اقتصاد چرخه‌ای همچنین قفل فرصت‌های جدید کسب‌وکاری را باز کرده و به ساخت نسل تازه‌ای از کسب‌وکارهای اروپایی کمک می‌کند؛ کسب وکارهایی که محصولات و خدمات پاک را تولید و به سراسر جهان صادر می‌کنند. این محصولات همچنین می‌توانند نوآوری ایجاد کرده و منابعی کارآمدتر برای عرضه خدمات و محصولات به مشتریان ارائه کنند. این کسب‌وکارها همچنین می‌توانند مشاغل محلی نیازمند مهارت کم یا متوسط را برای شهروندان ایجاد کنند و فرصتی برای یکپارچگی و انسجام اجتماعی باشند.

طرح اقدام اروپا برای اقتصاد چرخه‌ای مجموعه‌ای از اقدامات عمومی و ویژه را دربرمی‌گیرد درحالی‌که برخی موانع، برای اقتصاد چرخه‌ای عمومی و کلی هستند، بخش‌های گوناگون با چالش‌های ویژه خود و در نتیجه ویژگی‌های خود در زنجیره ارزش روبه‌رو هستند.

معیارهای کلی بحث شده در طرح اقدام اروپا برای اقتصاد چرخه‌ای در ۵ بخش تدوین شده است: نخست طراحی محصول، دوم فرآیند تولید، سوم مصرف، چهارم از هدر رفتنی‌ها تا منابع (مواد خام دست دوم) و پنجم نوآوری، سرمایه‌گذاری و سایر معضلات مربوط.

اما برخی از مواد و بخش‌ها، آنچنان که گفته شد، با چالش‌های خاص خود مواجه هستند که در اقتصاد چرخه‌ای به آنها توجه شده است. مواد پلاستیکی، زنجیره ارزش مواد غذایی، مواد اولیه ضروری، تخریب و ساخت و ساز و در نهایت محصولات زیست‌‌توده و زیست‌پایه (بیو‌بیس) از جمله بخش‌ها و موادی هستند که هر یک چالش‌های ویژه خود را دارند.

شرکت‌هایی که با الگوی اقتصاد مدور کار می‌کنند می‌توانند بخش بزرگی از هزینه‌های مواد خام را حذف و میلیون‌ها یورو در هزینه انرژی صرفه‌جویی کنند و همچنین گسیل کربن را به مقدار قابل ملاحظه کاهش دهند. در این صورت کل فرآیند تولید در کارخانه هیچ پسماندی ندارد. این مسئله در تمام مراحل در طراحی اولیه خط تولید در‌نظر گرفته شده و در طول عمر خودرو به اجرا درمی‌آید.

در صورتی که مدل اقتصاد مدور به خوبی اجرا شود، ۵۸۰ هزار شغل در اروپا ایجاد و برای هر خانوار تا ۵۰۰ یورو در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود. به همین دلیل است که شهرهایی مثل آمستردام به سوی اقتصاد مدور می‌روند.

پسماندها در آمستردام اینک منبع درآمد و انرژی هستند. هر سال، هر کدام از شهروندان ۳۷۰ کیلوگرم زباله تولید می‌کنند. ۲۷ درصد این زباله‌ها جدا شده و به مجتمع AIB می‌رود. پس از سوزاندن این زباله‌ها، خاکستری به جا می‌ماند که بسیار باارزش است؛ خاکستر که هنوز حاوی فلزات و مواد باارزش گرانبهای فراوان است. از صافی رد می‌شود و می‌توان این مواد با ارزش را برای استفاده دوباره، جدا کرد.

سالانه ۳۰۰ هزار تن خاکستر ایجاد می‌شود که حدود ۱۰درصدش به صورت فلز بازیافت می‌شود و ۹۰ درصد بقیه مواد معدنی است که برای تولید کاشی و پوشاندن سطح خیابا‌ن‌ها و پیاده‌رو‌ها استفاده می‌شود. آمستردام قصد دارد تا سال ۲۰۲۰ میلادی (۹۹-۹۸)، ۶۵ درصد پسماندهای شهری را در چرخه بازیافت قرار دهد. به همین دلایل است که هلند از پیشروهای اروپا در استفاده از اقتصاد مدور شناخته می‌شود.

هدف جامعی که برای اتحادیه اروپا درنظر گرفته شد، ۶۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ میلادی (1409-۱۴۰۸) است.

منبع: europa