افزایش ۴۰۰ درصدی تقاضای آب در دنیا

براساس اعلام بانک جهانی اکنون ۴/۱ میلیارد کیلومتر مکعب آب در جهان وجود دارد که ۵/۹۷درصد این منابع، آب اقیانوس‌هاست و فقط ۵/۲درصد این میزان آب تازه و قابل‌مصرف است.

به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه صمت نوشت: برهمین اساس ۴۰ تا ۶۰درصد آب مصرفی از سوی نهادهای فعال در خدمات رفاهی و به طور کلی خدمات در اثر نشتی لوله‌ها، سرقت و ضعف در محاسبه میزان آب موردنیاز هدر می‌رود. به‌طورتقریبی نیمی از آب مصرفی برای آبیاری از بین می‌رود یا تبخیر می‌شود. براساس پیش‌بینی بانک جهانی تقاضای جهانی آب برای بخش تولید بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰میلادی (دی ۱۳۷۹ تا دی ۱۴۲۹) تا ۴۰۰درصد افزایش پیدا خواهد کرد. پاکستان یکی از کشورهایی است که با جمعیت ۱۸۰ میلیون نفری با بحران جدی و نگران‌کننده آب دست به گریبان است. زندگی بیش از نیمی از جمعیت این کشور به کشاورزی وابسته است و ۳۳درصد مردم این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند. بیش از ۲۵درصد آنها اکنون به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند و بیش از ۷۶ میلیون نفر به خدمات بهداشتی و درمانی دسترسی ندارند. درحال‌حاضر ۶۰درصد آب مصرفی کشاورزی در ایالت پنجاب این کشور، آب‌های زیرزمینی است. بنابراین ذخیره‌سازی و مدیریت بهتر آب در این کشور به گفته کارشناسان پاکستانی یک اولویت است. «برنامه توسعه سازمان ملل» (UNDP) در ماه فوریه (اواخر دی ۱۳۹۵) اعلام کرد مقامات پاکستانی درباره بحران آب این کشور سهل‌انگاری می‌کنند. به گفته این نهاد بحران آب در پاکستان یک تهدید جدی برای ثبات این کشور به‌شمار می‌آید. کارشناسان می‌گویند اگر وضعیت به همین روال پیش برود، این کشور جنوب آسیا تا سال ۲۰۲۵میلادی (۱۳۰۴-۱۴۰۳) خشک خواهد شد. تهدید اصلی که پاکستان با آن روبه‌رو است تروریسم نیست، بلکه کمبود آب است. درحالی‌که صحبت از تروریسم در پاکستان سرخط خبرهای بسیاری از رسانه‌های جهان است، کمبود آب در این کشور معضلی است که به‌ندرت درباره آن در رسانه‌های داخلی پاکستان و بین‌المللی صحبت می‌شود. دراین باره حتی سیاست‌گذاران هم چندان صحبتی نمی‌کنند. اما گزارش برنامه توسعه سازمان ملل چراغ خطر را روشن کرده و از یک جنگ در آستانه وقوع در این کشور جنوب آسیا خبر می‌دهد؛ جنگی که نه کسی درباره‌اش صحبت می‌کند و نه کسی چندان به آن توجهی نشان می‌دهد. شمس‌الملک، رئیس پیشین اداره آب و برق پاکستان در این‌باره گفت؛ سیاستگذاری برای آب در پاکستان وجود ندارد و سیاست‌گذاران در این کشور مانند مالکان غیابی با آب رفتار می‌کنند. او ادامه داد: به‌دلیل این مالکیت غیابی، آب به دارایی این مالکان تبدیل شده و قشر ضعیف جامعه از داشتن سهمی از آب محروم شده‌اند. سال گذشته میلادی، «شورای پژوهش درباره منابع آب پاکستان» (PCRWR) هشدار داد اگر مقامات پاکستان اقدامی فوری انجام ندهند، این کشور ممکن است تا سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۳۰۴-۱۴۰۳) خشک شود. این نهاد همچنین اعلام کرد این کشور به‌طورعمده مسلمان در سال ۱۹۹۰ میلادی (۱۳۶۹-۱۳۶۸) به مرز «تنش آبی» رسید و در سال ۲۰۰۵ میلادی (۱۳۸۴-۱۳۸۳) نیز مرز «کمبود آب» را پشت سر گذاشت. اگر این وضعیت ادامه یابد، احتمال دارد پاکستان با کمبود آب شدید روبه‌رو شود یا موقعیتی مشابه خشکسالی در آینده نزدیک برای این کشور پیش آید. این را شورای پژوهش درباره منابع آب پاکستان اعلام کرده است. عرفان چودری، کارشناس، معتقد است مسئولان پاکستانی اراده سیاسی لازم برای حل این بحران را ندارند. او دراین‌باره گفت: امکانات مناسبی برای ذخیره‌سازی آب در این کشور وجود ندارد. پاکستان از دهه ۶۰ میلادی (دهه ۴۰) سد جدیدی نساخته است. آنچه ما می‌بینیم سرشاخ شدن سیاسی بر سر این مشکل است. مقامات کشور باید همین حالا دست به کار شوند. ما می‌توانیم فقط برای ۳۰ روز آب ذخیره کنیم و این نگران‌کننده است. تغییرات آب و هوایی و مدیریت ضعیف پاکستان چهارمین کشور جهان از نظر میزان مصرف آب است و بالاترین نرخ شدت آب یعنی میزان آب مصرفی به ازای هر واحد تولید ناخالص ملی به مترمکعب را در اختیار دارد. براساس اعلام «صندوق بین‌المللی پول» (IMF)، پاکستان سومین کشور به لحاظ تنش آبی در سراسر جهان است. سرانه دسترسی به آب در این کشور سالانه ۱۰۱۷ مترمکعب است، مرز کمبود آب از نظر این نهاد بین‌المللی ۱۰۰۰ مترمکعب است. در سال ۲۰۰۹میلادی (۸۸-۱۳۸۷) سرانه دسترسی به آب در پاکستان ۱۵۰۰ مترمکعب بود. بخش عمده‌ای از زمین‌های کشاورزی پاکستان با یک سازو کار شبکه‌ای آبیاری می‌شوند، اما صندوق بین‌المللی پول در گزارش خود به این نکته اشاره کرده که آب کانال مورد استفاده برای آبیاری زمین‌های کشاورزی پاکستان بسیار کم است و تنها یک‌چهارم هزینه‌های عملیاتی و نگهداری سالانه را تامین می‌کند. در همین حال کشاورزی که به‌طورتقریبی همه آب روزمینی موجود سالانه را در پاکستان مصرف می‌کند، به‌طورعمده غیررقابتی است. باور کارشناسان این است رشد جمعیت و شهرنشینی دلایل اصلی بحران هستند. این مسئله به دلیل تغییرات آب و وهوایی، مدیریت ضعیف آب و نبود اراده سیاسی برای مقابله با بحران، تشدید شده است. سرزنش هند پاکستان، هند را به دلیل بحران آب این کشور سرزنش می‌کند. مقامات پاکستان می‌گویند دهلی‌نو مسئولیت‌های خود را در قرارداد آب و غذا که از سوی بانک جهانی در سال ۱۹۶۰ میلادی (۱۳۳۹-۱۳۳۸) اجرایی‌شده، انجام نمی‌دهد. پاکستانی‌ها همچنین نگرانی خود را از ساختن سدهای جدید در هند ابراز کرده و آن را نیز یکی از عوامل کمبود آب در کشورشان می‌دانند. به‌تازگی، نواز شریف، نخست‌وزیر پاکستان مسئله سدسازی هندی‌ها را با بانک جهانی مطرح کرده و خواستار داوری این نهاد مهم مالی جهان در حل اختلافات آبی بین پاکستان و هند شده است. این درحالی است که جامعه بین‌الملل و برنامه توسعه سازمان ملل متحد، پاکستان را مسئول ایجاد اختلاف‌ها می‌داند. به هر حال چه هند و چه پاکستان مقصر این وضع باشند، اکنون موضوع مهم در پاکستان این است که این کشور به زودی در بحران بی‌آبی غرق شده و مردمش دیگر دسترسی به آب سالم نخواهند داشت؛ موضوعی که ظرفیت بسیار بالاتری برای ایجاد ناآرامی در کشور نسبت به تروریسم دارد. منابع: Deutsche Welle Dailytimes