تغییر ترکیب شورای نگهبان پس از ۳۸ سال
دکتر علی دارابی/ معاون امور استانهای سازمان صدا و سیما
شورای نگهبان قانون اساسی از نهادهای نظارتی کشورمان است و تمامی قوانین مجلس شورای اسلامی پیش از ابلاغ، باید به تایید این شورا برسد تا مغایر شرع و قانون اساسی نباشد. از دیگر وظایف این شورا تأیید صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری، مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان است. ۲۶ تیر سالروز آغاز فعالیت شورای نگهبان است. شورای نگهبان از ابتداییترین نهادها پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بوده است. این شورا بعد از همهپرسی قانون اساسی جمهوری اسلامی به حکم امام خمینی (ره) در اسفند ۱۳۵۸ تشکیل و با انتخاب شدن فقهای آن به صورت رسمی از تیر سال ۵۹ فعالیت خود را آغاز کرد. براساس اصل نود و دوم قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت ۶ سال انتخاب میشوند. اعضا متشکل از ۱۲ نفر است که ۶ عضو از این ۱۲ نفر فقهایی هستند که با حکم مقام معظم رهبری عزل و نصب میشوند و ۶ عضو دیگر حقوقدانانی هستند که با معرفی رئیس قوه قضاییه و رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب میشوند. با گذشت بیش از ۳۸ سال از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران، باید بپذیریم که ترکیب ۱۲ نفره این شورا نمیتواند جامعیت نمایندگی آرای حقوقی و حتی کرسیها و نظریات فقهی را داشته باشد. در برخی کشورهای پیشرفته، شورا یا دادگاه قانون اساسی وجود دارد که رسالت و مأموریت مشابه شورای نگهبان دارد که وظیفه بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی و مخالفت نکردن با قانون اساسی و نیز نقش حکمیت در اختلافهای قانونی و حقوقی میان مجلس و دولت را بر عهده دارد که از ترکیب جامعتری برخوردار است. نیک روشن است در این کشورها که قانونگذار به دنبال آن است که از سرمایههای اجتماعی خود به خوبی استفاده کند، باید همه ظرفیتها را برای کارآیی و اثربخشی سیاستها و اقدامات نظام به خدمت بگیرد. از این رو ضرورت دارد که در راستای جامعیت، افزایش کارآمدی، ارتقای مقبولیت، اطمینان بیشتر از داوریها و قضاوتهای شورای نگهبان با حفظ ترکیب فعلی، روسای جمهور، روسای مجلس شورای اسلامی و روسای قوه قضاییه پس از پایان دوره قانونی خدمت به ترکیب شورای نگهبان اضافه شوند. در کتاب آیندهپژوهی انقلاب اسلامی؛ بیمها و امیدها که اکنون در انتشارات امیرکبیر به چاپ سوم رسیده به تفصیل این مطلب را توضیح دادهام که میتوان برای مطالعه بیشتر به آن مراجعه کرد.
ارسال نظر