تصویر دنیایی بدون معدن

کتایون ملکی/ روزنامه نگار

محیط زیست میراث بزرگ و امانتی است که باید از آن به خوبی نگهداری کرد تا به نسل آینده برسد. بی‌توجهی به برخی مسائل تا امروز بحران‌های زیادی را برای جهان ایجاد کرده است؛ بحران‌هایی که می‌تواند در آینده تهدیدی جدی برای مردمان این کره خاکی باشد. اگر بخواهیم کمی با دقت به این موضوع بنگریم، چالش آب مصداق خوبی خواهد بود. بارها شعار داده‌ایم که «آب هست اما کم است» این در حالی است که بی‌توجهی به برخی مسائل چنین بحرانی را ایجاد کرده و مشخص نیست در آینده چه بر سر زمین و ساکنان آن خواهد آمد. آلودگی هوا، افزایش گازهای گلخانه‌ای و دمای کره زمین نیز از دیگر موضوعاتی که حرف درباره آن بسیار است. در این میان برداشت از ذخایر معدنی که در دل زمین جای گرفته و هدیه طبیعت است، مهم‌ترین موضوع به شمار می‌رود اما برداشت از ذخایر معدنی توانست نگاه محیط‌زیست به فعالان این بخش را تغییر دهد تا به نوعی در تقابل با آنها قرار گیرند. درست است که معدنکاری محیط‌زیست را تخریب می‌کند اما با کمی تغییر در نگاه و نگرش می‌توان این رویکرد را متفاوت‌تر از گذشته کرد. فعالان محیط زیستی بارها و بارها مخالفت خود را با برخی فعالیت‌های معدنی اعلام کرده‌اند اما بهتر است پیش از بیان این اختلاف نظر، نگاهی عمیق به اطراف خود داشته باشند. زندگی انسان آمیخته با مواد معدنی است که به شکل‌های مختلف درآمده است. اتومبیلی که فعالان زیست‌محیطی سوار شده و به محل کار خود می‌روند محصولی نهایی بخش معدن است حال چطور می‌توانیم با فعالیت‌های معدنی مخالفت کرده و از اجرایی شدن برخی از آنها جلوگیری کنیم؟ باید لحظه‌ای چشم‌ها را فروبست و دنیایی بدون مواد معدنی را تصور کرد. به درستی در چنین دنیایی دیگر خبر از فناوری نخواهد بود زیرا این عناصر مختلف معدنی هستند که فناوری‌ها را شکل داده‌اند. مثال در این باره بسیار است اما نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد اینکه نمی‌توان به بهانه حفظ محیط‌زیست از معدنکاری جلوگیری کرد. معدنکاری و حفظ محیط‌زیست هر دو لازمه توسعه اقتصادی و فناوری در جهان هستند اما این توسعه باید پایدار باشد یعنی تعامل هر دو بخش یاد شده، موضوعی است که می‌تواند اتفاق‌های خوبی را رقم بزند. بهتر است به جای مخالفت‌هایی که هر از گاهی به گوش می‌رسد به دنبال راهکار و تعامل بود. بخش معدن می‌تواند با رعایت هرچه کامل‌تر قوانین زیست محیطی، فعالیتی پایدار داشته باشد تا کمترین آسیب به بخش معدن وارد شود. از سویی دیگر محیط‌زیست نیز باید با راهنمایی و مشاوره و با نگاه تعاملی به فعالان این بخش کمک کند تا این میراث بزرگ به درستی به‌دست آیندگان برسد.