صنعت هوانوردی در دام روزمرگی

شهاب بیرانوند / عضو هیات‌مدیره جامعه متخصصان مراقبت پرواز

نبود تفکر و نگاه استراتژیک در کلیت ساختار و در زیربخش‌های صنعت هوانوردی، مهم‌ترین مشکل فعلی این صنعت است که به‌ویژه در بخش فرودگاهی و ناوبری هوایی به چشم می‌خورد.

در کشور ما صنعت هوانوردی، صنعتی با همه عناصر و فرآیندهای مربوط به آن نیست، بلکه فقط بخش کوچکی از آن یعنی حمل‌ونقل هوایی را داریم و از هوانوردی عمومی مغفول مانده‌ایم و به‌دلیل همین غفلت، برای کنترل خطوط مرزی، آمبولانس هوایی، توسعه کشاورزی و صادرات محصولات، کارگو، چک و اسکن خطوط نفتی و گازی، ایرتاکسی، توسعه فرودگاه‌های کوچک و... منابع مالی کشور را هدر می‌دهیم.

اگرچه در اجزایی که صنعت هوانوردی را تشکیل می‌دهند، تفاوت‌هایی وجود دارد اما لازم است در کلیت صنعت، مجموعه‌ای واحد برای هدفی عالی که همان پیشرانش اقتصاد کشور است، تشکیل دهیم، نه اینکه شرکت فرودگاه‌ها باعث زمین‌گیر شدن شهر فرودگاهی امام یا سازمان هواپیمایی باعث تضعیف شرکت هواپیمایی ملی و... شود. اگر زیرساخت‌های فرودگاهی و قوانین و مقررات سازمان هواپیمایی کشور به مدد هواپیمای ملی به‌عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین‌المللی نیاید، این سفیر فرهنگی و اقتصادی باعث اوج‌گیری اقتصاد کشور نخواهد شد.

نبود سازماندهی مطلوب در میان ذی‌نفعان سازمانی در سطح فرودگاه‌ها، نتیجه نبود راهبردی مشخص در این زمینه است که باعث هدررفت منابع و کاهش بهره‌وری، اتلاف وقت مشتریان، ایجاد نارضایتی و از دست دادن سهم بازار هوانوردی، گردشگری و... شده است. اعتقاد نداشتن مدیران ارشد صنعت هوانوردی به مبانی برنامه‌ریزی استراتژیک و نبود هیچ افق بلندمدتی در این زمینه، ما را در تار و پود روزمرگی اسیر کرده و موجب افزایش ضرردهی فرودگاه‌های کشور شده است.

درحال‌حاضر نبود دیدگاه‌های مبتنی بر بنگاه‌داری اقتصادی در فرودگاه‌ها و نگاه تک‌بعدی مبتنی بر محدود کردن فرودگاه به نشست و برخاست هواپیما، موجب زیان‌های بزرگی برای کشور شده است، به‌طوری که در زمینه سهم صنعت هوانوردی در تولید ناخالص ملی نسبت به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و منطقه، عقب‌ماندگی بالایی داریم. از سوی دیگر، پروازهای عبوری و درآمد ارزی حاصل که از آن به‌عنوان دستاوردی برای فرودگاه‌ها از آن یاد می‌شود، نتیجه تفکرات نظام‌مند و منطقی تصمیم‌سازان شرکت فرودگاه‌ها نیست، بلکه نتیجه اتفاق‌های محیطی است که برای نگاهداشت این شانس محیطی نیز هیچ‌گونه اقدام موثری انجام نشده است.