درآمدزایی از تار و پودهایی که دو رو بافته میشوند
میترا بیباکیان / تولیدکننده جاجیم در گرگان
جاجیم نوعی نساجی سنتی است که به دو صورت تارنما و پودنما بافته شده و در ابعاد و طرحهای مختلف تولید میشود. جاجیم بهعنوان زیرانداز، فرش و رختخوابپیچ استفاده میشود و همچنین هنگام کوچ عشایر برای بستهبندی و جابهجایی اسباب و لوازم و گاهی بهعنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار میگیرد.
در ایران جاجیم را بیشتر روی کرسی و رختخوابهای کنار اتاق میاندازند یا بهعنوان رختخواب پیچ، روانداز و حتی رویه لحاف از آن استفاده میکنند. حتی در برخی از خانوادههای روستایی جاجیم را بهعنوان چشمروشنی و جهیزیه نوعروسان هدیه میدهند. بافت جاجیم به سبب ویژگی و تمایز آن نسبت به سایر بافتهها به «جاجیمبافت» معروف است. مواد اولیه آن پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در ۴ تخته بافته میشود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته میشود و همچنین برای بافت جاجیم، دستگاهدار (وسیله جاجیمبافی) را به صورت افقی روی زمین قرار میدهند. جاجیم به صورت یک رویه و دو رویه بافته میشود.
بهطور کلی در استان گلستان به ویژه در گرگان زنان بسیاری در خانههای خود به جاجیمبافی اشتغال دارند و بیشتر این افراد در روستای رامیان، روستای کردخو و بسیاری از مناطق بومی و محلی استان گلستان فعالیت میکنند. در تالش، اردبیل و استان کردستان نیز جاجیمبافی یکی از صنایعدستی رایج به شمار میرود و محصولات بسیار مرغوبی عرضه میکنند. به باور بسیاری از فعالان بازار، هنرمندان جاجیم بافی میتوانند این شغل را بهعنوان شغل اصلی در نظر بگیرند و با درآمد آن امرار معاش کنند. بافندگان بهطور معمول تحت نظر یک مدیر فعالیت میکنند که این مدیر جاجیمها را از آنها خریداری کرده و سپس به مشتریان عرضه میکند.
اجرت بافندگان جاجیم نیز براساس متراژ محصولی که بافتهاند، پرداخت میشود. جاجیمها براساس متری ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان بهطور میانگین از بافندگان خانگی خریداری شده و براساس کیفیت محصول و تقاضای بازار نرخگذاری شده و به فروش میرسد. با این همه بازار بافندگان جاجیم نیز با مشکلاتی همراه است بهطوری که گاهی فعالان این بازار برای روشن نگه داشتن چراغ فروشگاهها یا زنده نگه داشتن کسب و کار خانگی بافندگان محصولات را به نرخ تمام شده، عرضه کنند و فروش محصولات با سود اندکی همراه است.
تاخیر در فروش محصولات تولیدی به دلیل کسادی بازار از دیگر مشکلاتی است که گریبان فعالان این بازار را گرفته است. بسیاری از محصولات نیز ۹ تا ۱۰ ماه در انبارها نگهداری میشوند تا به فروش برسند؛ بنابراین برای حمایت از هنر جاجیمبافی بهعنوان تار و پودهایی که دو رو بافته میشوند؛ راهی نیست جز رونق بازارهای صنایعدستی و صنعت نساجی.
ارسال نظر