رشد خیره‌کننده صنعت شکلات

کاوه زرگران / رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران

صنعت شیرینی و شکلات ایران در ۲ دهه گذشته رشد خیره‌کننده‌ای داشت، چراکه سرمایه‌گذاران ایرانی در این صنعت سرمایه‌گذاری کلان انجام دادند و اقدام به واردات آخرین ماشین‌آلات روز دنیا کردند. خوشبختانه ماشین‌آلات ایرانی نیز با پیشرفت‌های چشمگیری همراه بودند و همین مسئله باعث شده صنعت شکلات در ایران جزو صنایع پیشرو باشد؛ صنعتی که قابلیت رقابت با تمام کشورهای دنیا را دارد. کیفیت بالای شکلات تولید شده در ایران باعث شده درهای بازار جهانی به روی این صنعت گشوده شود و بسیاری از کشورهای دنیا خواستار شکلات ایرانی باشند. براساس آمار منتشرشده نیز هم‌اکنون بیشترین حجم صادرات شکلات ایران به کشورهای عراق، پاکستان، افغانستان، کشورهای آسیای میانه، برخی کشورهای افریقایی و اروپایی است. لازم است به این نکته توجه کنیم که بیش از ۵۰ درصد بیسکویت و شکلات ایران در تبریز تولید می‌شود؛ در این شهر حدود۸۵۰ واحد تولیدی شیرینی و شکلات فعالیت می‌کنند و همین مسئله زمینه صادرات شیرینی و شکلات در این شهر را بالا برده است. البته توجه به این نکته ضروری است که صادرات شیرینی و شکلات همواره مقام نخست را در صنایع غذایی کشور به خود اختصاص داده، تا جایی که سالانه حدود ۱۸۲میلیون دلار برای کشور ارزآوری دارد. در این بین توجه به یک نکته ضروری است که موفقیت در زمینه تولید شیرینی و شکلات، در تولید شیرینی سنتی که در واحدهای صنفی و به‌اصطلاح قنادی‌ها عرضه می‌شود تکرار نشده است. متاسفانه هنوز نحوه تولید شیرینی که در قنادی‌های ما عرضه می‌شود، سنتی است و همین مسئله باعث شده نتوانیم از این ظرفیت برای صادرات استفاده کنیم. تولیدکنندگان شیرینی سنتی از فناوری روز دنیا عقب هستند، بنابراین اگر خواهان رونق تولید شیرینی سنتی در کشور هستیم، لازم است زمینه صنعتی شدن این تولید را فراهم کنیم، چراکه در ایران شیرینی‌های بسیار متنوعی پخته می‌شود و همین مسئله ظرفیت ما را برای صادرات افزایش می‌دهد. تمام این الزامات در حالی است که صنایع غذایی در کشور در سال‌های میانی دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ شاهد افزایش شرکت‌های تولیدکننده در این زمینه بود. خوشبختانه ظرفیت خوبی در این زمینه در کشور ایجاد شده است. اما با توجه به اینکه ظرفیت ایجاد شده در برخی از بخش‌های مرتبط با صنعت بیش از نیاز داخلی بوده است، نیاز به ایجاد بازارهای صادراتی در این بخش‌ها بیش از دیگر شاخه‌های این صنعت احساس می‌شود. صنعت شکلات، شیرینی و بیسکویت، جزء بخش‌هایی از صنایع غذایی است که نیازمند ایجاد بازارهای صادراتی است. تلاش‌هایی در این زمینه انجام شده اما کافی نیست و باید بیش از گذشته به فکر گسترش بازارهای صادراتی در این بخش باشیم.درنهایت با توجه به میزان تولید و همچنین سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در این بخش، این امکان برای تولیدکنندگان در این زمینه وجود دارد که علاوه بر کار کردن روی صادرات به بازارهای هدف فعلی، زمینه‌ای ایجاد شود تا محصولات تولیدشده در ایران راهی به بازارهای جدید پیدا کنند. برای رسیدن به این مهم ضروری است تا در زمینه بازاریابی و بین‌المللی کردن نشان‌های تجاری داخلی تلاش بیشتری شود. از دیگر نکاتی که باید در این زمینه مورد توجه سیاست‌گذاران قرار بگیرد، تلاش برای فعال کردن هر چه بیشتر دیپلماسی اقتصادی است.