راه‌هایی که درآمد مالیاتی را افزایش می‌دهد

جلیل کاربخش راوری/ نایب‌رییس کمیسیون مالیات، کار و تامین اجتماعی اتاق ایران

یکی از اهداف مهم دولت تامین بودجه کشور از محل درآمدهای مالیاتی است که بتواند از این طریق، اینگونه درآمدها را جایگزین دلارهای نفتی که شاید پایداری لازم را هم نداشته باشد، کند. این هدف در حالی دنبال می‌شود که برخی از بخش‌ها و افراد از پرداخت مالیات سرباز می‌زنند و از دادن مالیات فرار می‌کنند. بی‌شک، تحقق اهداف کلان اقتصادی و توسعه اقتصادی کشور، با افزایش درآمدهای مالیاتی ممکن خواهد بود، این موضوعی است که باید برای آن راهکارهای مناسب اندیشیده شود. اینکه به مودیان مالیاتی که شناخته شده هستند، فشار وارد شود و مالیات‌شان افزایش یابد؛ راه منطقی و درستی برای افزایش درآمدهای مالیاتی نیست. یکی از اقدامات لازم برای افزایش درآمدهای مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی در کشور، عملیاتی شدن نظام جامع مالیاتی در کشور است. از آنجایی که دستگاه‌های دولتی، غیردولتی، بانک‌ها و... مکلف هستند که در طرح نظام جامع مالیاتی، اطلاعات اشخاص و شرکت‌ها را در اختیار سازمان مالیاتی کشور قرار دهند تا ازاین طریق فعالیت‌های اقتصادی به صورت شفاف شناسایی شود، ‌ازاین رو عملیاتی شدن این طرح می‌تواند این زمینه را ایجاد کند تا هر فعالیت اقتصادی که درآمد کسب می‌کند، ملزم به پرداخت مالیات شود. ضمن اینکه باید به این موضوع هم توجه داشت که با وجود بزرگ بودن دولت و هزینه‌های جاری بالای دولت، اگر حتی درآمدهای مالیاتی افزایش یابد، این درآمدها صرف امور جاری خواهد شد و شاید نتوان آنطور که باید، کارکرد و بازدهی مناسب را ازاین بابت به‌دست آورد. ازاین رولازم است که بدنه دولت کوچک شود. همچنین به نظر می‌رسد در هزینه‌کرد درآمدهای مالیاتی باید شفافیت لازم وجود داشته باشد تا مودیان و افرادی که اقدام به پرداخت مالیات می‌کنند، برای‌شان مشخص باشد که این منابع در کجا صرف می‌شود. به طور حتم این اقدام می‌تواند اعتماد عمومی را به وجود آورد تا افراد و فعالان اقتصادی ترغیب شوند مالیات‌شان را در زمان مقرر پرداخت کنند، چون این باور به وجود خواهد آمد که این موضوع به نفع خودشان نیز خواهد شد. به هرحال باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد که افزایش پایه‌ها و درآمدهای مالیاتی می‌تواند آثار مثبت زیادی به همراه داشته باشد و باعث شود پروژه‌های عمرانی پیشرفت‌شان بهتر شود و رفاه و آسایش مردم افزایش یابد و به تبع آن اشتغالزایی پایدار در کشور به وجود آید. ضمن اینکه دراین فرآیند، می‌توان جلوی فعالیت‌های غیرشفاف را هم گرفت. این اهداف محقق نمی‌شود، مگر اینکه دستگاه‌های اجرایی و ذی‌ربط از جمله بانک‌ها همراهی لازم را دراین بخش داشته باشند.