آبیاری نوین، راهکاری برای کاهش مصرف آب

هاشم ولی‌پور مطلق / رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی

آب یکی از ضرورت‌های تولید در بخش کشاورزی است. با تداوم چندین سال خشکسالی در خراسان جنوبی، کشاورزان این استان برای دستیابی به این ماده حیاتی با چالش‌هایی روبه‌رو هستند. کمبود و محدودیت آب شیرین نه تنها در این استان، بلکه در استان‌هایی که اقلیمی مشابه خراسان جنوبی دارند، یک چالش مهم به شمار می‌رود. برای حفظ و توسعه کشاورزی به آب نیاز داریم؛ بنابراین یا باید آب کافی در دسترس داشته باشیم یا با استفاده از روش‌های مناسب تجربی و علمی از حداقل آب موجود استفاده بهینه کنیم که این موضوع در استان خراسان جنوبی بسیار بااهمیت است. برای رفع چالش کمبود آب به فعالیت‌های پژوهشی نیاز داریم. یکی از روش‌هایی که بسیار مورد توجه کشاورزان و دست‌اندرکاران بخش کشاورزی قرار دارد، استفاده از روش‌های نوین آبیاری است. با این روش نه تنها در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود و بازدهی تولید افزایش می‌یابد، بلکه بنیه مالی بهره‌برداران نیز بهبود پیدا می‌کند. برای تشویق بهره‌برداران به صرفه‌جویی در مصرف آب نیاز به توجیه اقتصادی و تبیین مزیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی است. براساس شاخص نسبت سود به هزینه و افزایش درآمد کشاورزان، اجرای شبکه آبیاری تحت فشار در خراسان جنوبی ضروری است. کشاورزان با اجرای طرح‌های آبیاری نوین در زمین‌های زیرکشت و صرفه‌جویی در مصرف آب، نه‌تنها به حفظ منابع محدود آبی کمک می‌کنند، بلکه در فعالیت‌های مربوط به حفظ محیط‌زیست و جلوگیری از برخی ناهنجاری‌های اجتماعی ناشی از کمبود آب، مشارکت دارند. تاکنون ۷هزارو۲۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان مجهز به شبکه آبیاری نوین شده و قرار است در امسال۱۰ هزار هکتار دیگر به این آمار افزوده شود. برای نخستین بار طرح‌های نوین آبیاری برای استفاده بهینه از منابع آبی و افزایش عملکرد در واحد سطح، در سال ۱۳۷۳ در شهرستان فردوس به مساحت ۱۰ هکتار اجرا شد. باتوجه به افت سطح آب‌های زیرزمینی و کاهش منابع آبی، تمایل کشاورزان به تغییر روش آبیاری افزایش پیدا کرده و سامانه آبیاری تحت فشار در بخش‌هایی از ۱۱ شهرستان تابع استان اجرایی شده است.